pH ve pOH, bir çözeltinin asitlik veya bazlık derecesini ifade etmek için kullanılan ölçülerdir. Bu kavramlar, sulu çözeltilerdeki hidrojen iyonu (H+) ve hidroksit iyonu (OH-) derişimlerinin logaritmik ifadeleridir.
pH, "Power of Hydrogen" (Hidrojenin Gücü) ifadesinin kısaltmasıdır ve bir çözeltideki hidrojen iyonu (H+) derişiminin negatif logaritması olarak tanımlanır.
Matematiksel ifadesi:
pH = -log[H+]
Burada [H+], hidrojen iyonunun molar derişimidir (mol/L).
pOH ise bir çözeltideki hidroksit iyonu (OH-) derişiminin negatif logaritmasıdır.
Matematiksel ifadesi:
pOH = -log[OH-]
25°C'deki saf suda, hidrojen ve hidroksit iyonları eşit miktarda bulunur:
[H+] = [OH-] = 1 × 10-7 M
Bu nedenle, pH ve pOH değerleri arasında önemli bir ilişki vardır:
pH + pOH = 14
Bu ilişki, suyun iyonlaşma sabiti (Kw) olan 1 × 10-14'ten türetilmiştir.
Örnek 1: [H+] = 1 × 10-3 M olan bir çözeltinin pH'ını bulalım:
pH = -log(1 × 10-3) = 3
Bu çözelti asidiktir.
Örnek 2: [OH-] = 1 × 10-5 M olan bir çözeltinin pOH ve pH'ını bulalım:
pOH = -log(1 × 10-5) = 5
pH = 14 - pOH = 14 - 5 = 9
Bu çözelti baziktir.