# Piaget Ahlak Gelişimi: Dışa Bağlı ve Özerk Ahlak Evreleri
🧠 Piaget'in Ahlak Gelişim Kuramına Giriş
Jean Piaget, bilişsel gelişim kuramıyla tanınan ünlü İsviçreli psikolog, çocukların ahlaki yargılarının da bilişsel gelişimleriyle paralel olarak değiştiğini ortaya koymuştur. Piaget'e göre çocukların ahlak anlayışı, yaşları ve bilişsel kapasiteleri arttıkça evrimleşir.
📊 Piaget'in Ahlak Gelişim Evreleri
Piaget, ahlak gelişimini iki ana evrede ele almıştır:
🔗 1. Dışa Bağlı (Heteronom) Ahlak Evresi
- 🎯 Yaş Aralığı: Yaklaşık 4-10 yaş
- 📏 Kuralların Doğası: Kurallar değişmez, mutlak ve dış otoriteler (ebeveynler, öğretmenler) tarafından konulmuştur
- ⚖️ Adalet Anlayışı: Sonuçlara odaklanır - niyet değil, eylemin fiziksel sonucu önemlidir
- 🙏 Otoriteye Bakış: Otorite figürlerine koşulsuz saygı ve itaat
- 🔮 İnançlar: "İlahi adalet" inancı - kötü davranışların mutlaka cezayla sonuçlanacağına inanç
Örnek: Bu evredeki bir çocuk, kazara 10 tabağı kıran kişiyi, bilerek 1 tabağı kıran kişiden daha suçlu görür çünkü sonuç daha kötüdür.
🦅 2. Özerk (Otonom) Ahlak Evresi
- 🎯 Yaş Aralığı: Yaklaşık 10 yaş ve üzeri
- 📏 Kuralların Doğası: Kurallar değiştirilebilir, göreceli ve insanlar arası anlaşmalarla oluşturulmuştur
- ⚖️ Adalet Anlayışı: Niyete odaklanır - eylemin arkasındaki niyet sonuçtan daha önemlidir
- 🤝 Otoriteye Bakış: Karşılıklı saygı ve işbirliği temelinde ilişkiler
- 💭 İnançlar: Cezanın amacının ıslah etmek olduğuna inanç
Örnek: Bu evredeki bir çocuk, bilerek 1 tabağı kıran kişiyi, kazara 10 tabağı kıran kişiden daha suçlu görür çünkü niyet kötüdür.
🔄 Evreler Arası Geçişi Etkileyen Faktörler
- 🧩 Bilişsel olgunluk: Soyut düşünme becerisinin gelişmesi
- 👥 Sosyal etkileşim: Akranlarıyla artan etkileşim ve işbirliği
- 🔄 Otonomi ihtiyacı: Bağımsız karar verme isteğinin artması
🎓 Eğitimde ve Ebeveynlikte Uygulamalar
- Dışa bağlı ahlak döneminde net, tutarlı kurallar ve sınırlar koymak
- Özerk ahlak döneminde çocuklarla kuralların nedenleri hakkında tartışmak
- Ahlaki ikilemler üzerine konuşmalar yaparak eleştirel düşünmeyi teşvik etmek
- Çocukların kendi davranışlarının sonuçlarını deneyimlemelerine izin vermek
🌟 Özet
Piaget'in ahlak gelişim kuramı, çocukların ahlaki yargılarının sabit olmadığını, bilişsel ve sosyal gelişimleriyle birlikte evrimleştiğini göstermektedir. Dışa bağlı ahlaktan özerk ahlaka geçiş, çocuğun dünyayı anlama biçimindeki köklü bir değişimi yansıtır. Bu anlayış, eğitimcilere ve ebeveynlere, çocukların ahlaki gelişimlerini desteklemek için yaşlarına uygun yaklaşımlar geliştirme konusunda değerli bir rehber sunar.
