📜 Sakarya Savaşı'nın Sonuçları ve Kars Antlaşması
Merhaba! Bu ders notumuzda, Türk tarihinin en önemli dönüm noktalarından biri olan Sakarya Meydan Muharebesi'nin sonuçlarını ve bu zaferin diplomatik bir başarıya dönüştüğü Kars Antlaşması'nı inceleyeceğiz. 🎯
⚔️ Sakarya Meydan Muharebesi (23 Ağustos – 13 Eylül 1921)
Sakarya Savaşı, Türk ordusunun son savunma hattıydı. Mustafa Kemal Paşa'nın "Hattı müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır. O satıh bütün vatandır." emriyle yepyeni bir savunma anlayışı uygulanmış ve zaferle sonuçlanmıştır.
✅ Savaşın Askeri ve Siyasi Sonuçları:
- 🛑 Yunan Taarruzu Kırıldı: Yunan ordusunun Anadolu içlerine ilerleyişi durduruldu ve savunma pozisyonuna geçmek zorunda bırakıldı.
- 🇹🇷 TBMM'nin Prestiji ve Gücü Arttı: Bu zafer, Ankara Hükümeti'nin hem içeride hem de dış dünyadaki itibarını muazzam ölçüde yükseltti.
- 🌟 Mustafa Kemal Paşa'ya "Gazi" Unvanı ve "Mareşal" Rütbesi Verildi: TBMM, bu büyük zaferin ardından Mustafa Kemal Paşa'ya "Gazilik" unvanı ve "Mareşallik" rütbesini verdi.
- 🤝 İtilaf Devletleri Arasında Ayrılık Belirdi: Fransa, zaferden sonra TBMM ile ayrı bir anlaşma yapma yoluna giderek Ankara'nın gücünü fiilen tanımış oldu.
- 📜 Ankara Antlaşması (20 Ekim 1921): Fransa ile imzalanan bu antlaşma ile Güney Cephesi kapandı ve Fransa, Türkiye'nin milli sınırlarını tanıdı. Bu, Sakarya'nın ilk diplomatik meyvesiydi.
- 🇷🇺 Sovyet Rusya ile İlişkiler Güçlendi: Kafkas sınırlarının netleşmesi için Sovyet Rusya'nın da desteklediği bir antlaşma süreci hız kazandı.
📖 Kars Antlaşması (13 Ekim 1921)
Sakarya Zaferi'nin hemen ardından, doğu sınırlarımızın kesin olarak çizildiği ve diplomatik bir zafer olan Kars Antlaşması imzalandı.
🤔 Kars Antlaşması Nedir?
TBMM Hükümeti ile Azerbaycan, Ermenistan ve Gürcistan Sovyet Cumhuriyetleri arasında imzalanan, doğu sınırlarımızı bugünkü şekliyle belirleyen bir antlaşmadır. Bu antlaşma, daha önce Moskova'da imzalanan antlaşmanın (16 Mart 1921) teyidi niteliğindedir.
✍️ Antlaşmanın Maddeleri ve Önemi:
- 🗺️ Doğu Sınırı Kesinleşti: Türkiye ile Ermenistan, Gürcistan ve Azerbaycan arasındaki sınırlar çizildi. Bu sınır, bugünkü Türkiye-Ermenistan ve Türkiye-Gürcistan sınırıdır.
- 🚂 Demiryolu ve Ulaşım Hakları: Antlaşmaya taraf olan devletler, birbirlerinin topraklarından demiryolu ulaşımı için yararlanma hakkı elde etti.
- 🧍♂️🧍♀️ Nüfus Mübadelesi: Sınırın her iki tarafında kalan halklara, isterlerse karşı tarafa geçebilme hakkı tanındı.
- 🌍 İlk Kez "Sovyet" Devletleri Tarafından Tanınma: TBMM, bu antlaşma ile Sovyet cumhuriyetleri tarafından resmen tanınmış oldu.
- 💪 Doğu Cephesi Tamamen Kapandı: Bu antlaşma ile doğu sınırımız güvence altına alındı ve Türk ordusu tüm gücünü batı cephesine kaydırma imkanı buldu. Bu, nihai zafere (Büyük Taarruz) giden yolda çok kritik bir adımdı.
💎 Sonuç
Sakarya Savaşı, Kurtuluş Savaşı'nın zafere dönüşen savunmasıydı. Bu zafer, sadece askeri bir başarı değil, aynı zamanda Türkiye'nin uluslararası alanda kazandığı büyük bir diplomatik prestijdi. Bu prestijin en somut örnekleri, Fransa ile Ankara Antlaşması ve Sovyet cumhuriyetleri ile Kars Antlaşması oldu. Kars Antlaşması, doğu sınırlarımızı güvence altına alarak, tüm dikkatlerin ve kaynakların İzmir'e yönelik Büyük Taarruz için hazırlanmasına olanak sağladı. 🏁
