avatar
Analizci
105 puan • 26 soru • 6 cevap
✔️ Cevaplandı • Doğrulandı

Şive nedir (Azeri Türkçesi, Özbek Türkçesi)

Azeri Türkçesi ve Özbek Türkçesi gibi lehçelerin Türkiye Türkçesinden farkını tam olarak anlayamadım. Bu lehçelerdeki temel farklılıkların neler olduğunu merak ediyorum. Özellikle günlük konuşma dilindeki benzer ve farklı kelimeler kafamı karıştırıyor.
WhatsApp'ta Paylaş
1 CEVAPLARI GÖR
✔️ Doğrulandı
0 kişi beğendi.
avatar
fizikdelisi
2070 puan • 6 soru • 228 cevap
Şive Nedir? Azeri Türkçesi ve Özbek Türkçesi Örnekleri

🗣️ Şive Nedir? Dilin Renkli Dünyası

Bir dilin farklı coğrafyalarda, farklı kültürlerle etkileşim sonucu zamanla gelişen ve ana dilden ses, şekil ve söz varlığı bakımından küçük farklılıklar gösteren kollarına şive denir. Şiveler, bir dilin lehçelerinden daha dar kapsamlı olup karşılıklı anlaşmayı zorlaştırmaz, sadece dilin zenginliğini ve çeşitliliğini gösterir.

Türkçe, geniş bir coğrafyaya yayılmış olduğu için birçok şiveye sahiptir. Bu yazıda, Türk dilinin iki önemli ve renkli şivesi olan Azeri Türkçesi ve Özbek Türkçesini inceleyeceğiz.

🇦🇿 Azeri Türkçesi (Azerbaycan Türkçesi)

Azerbaycan, İran, Gürcistan ve Rusya'da konuşulan bu şive, Türkçenin Oğuz grubuna dahildir ve Türkiye Türkçesine oldukça yakındır. Günlük konuşmada ve medyada sıkça karşılaşılan bazı karakteristik özellikleri şunlardır:

🔤 Ses ve Yazım Özellikleri:

  • 🇶🇬 "q" Sesi: Türkiye Türkçesinde olmayan, gırtlaktan çıkarılan bir "g" sesidir. Örneğin: qadın (kadın), qara (kara).
  • 🇽 "x" Sesi: "H" sesine benzer, gırtlaktan çıkarılan bir sestir. Örneğin: baxt (baht), xəstə (hasta).
  • 🔄 Değişimler: Türkiye Türkçesindeki bazı sesler değişir. Örneğin: "g" → "c" (gəlcel), "y" → "e" (yemekemek).

📝 Kelime ve Anlam Farklılıkları:

  • İndi: Şimdi
  • Bağışlayın: Özür dilerim
  • Maşın: Araba
  • Düşmek: Oturmak ("Aşağı düş" = "Aşağı otur")

🇺🇿 Özbek Türkçesi

Özbekistan'da ve çevre bölgelerde konuşulan bu şive, Türkçenin Karluk grubuna dahildir. Farsça ve Rusça'dan oldukça etkilenmiştir.

🔤 Ses ve Yazım Özellikleri:

  • 🅾️ 6 Ünlü Sistemi: Türkiye Türkçesindeki 8 ünlüye karşılık, Özbek Türkçesinde 6 ünlü vardır. "ı" ve "i" sesleri tek harfte (i) birleşmiştir. "o" ve "ö" sesleri de bazen birleşir.
  • 🔄 Değişimler: Çok tipik bir özellik olarak, Türkiye Türkçesindeki "ç" sesi "ş" olur: çağşah. "ş" sesi ise "s" olur: as.

📝 Kelime ve Anlam Farklılıkları:

  • Hozir: Şimdi
  • Salom: Merhaba
  • Rahmat: Teşekkür ederim
  • Mashina: Araba
  • Uka: Erkek kardeş
  • Opa: Abla

🎯 Özetle

Şiveler, bir dilin kültürel mozaiğinin en güzel yansımalarıdır. Hem Azeri Türkçesi hem de Özbek Türkçesi, kökleri aynı olan ancak farklı tarihi ve coğrafi koşullarda şekillenmiş iki ayrı güzelliktir. Bu şiveleri tanımak, Türk dünyasının ne denli geniş ve renkli olduğunu anlamamıza yardımcı olur.

Yorumlar