Sunuş yoluyla öğretim (Anlamlı öğrenme - Ausubel) nedir

Question

Sunuş yoluyla öğrenme, Amerikalı psikolog David Ausubel tarafından geliştirilen ve anlamlı öğrenmeyi merkeze alan bir öğretim yaklaşımıdır. Bu yöntem, öğrencinin yalnızca bilgiyi pasif bir şekilde alması yerine, mevcut bilişsel yapısıyla yeni bilgiler arasında bağlantılar kurarak aktif bir şekilde öğrenmesini hedefler. Temel prensibi, yeni materyalin, öğrenene sunulmadan önce onun için anlamlı hale getirilmesidir. Bu süreç, "ileri düzenleyiciler" adı verilen kavramsal araçlarla desteklenir; bu araçlar, öğrencinin zihninde yeni bilginin nereye yerleşeceğine dair bir iskelet oluşturarak anlamlı özümsemeyi kolaylaştırır.

Ausubel'in bu kuramına göre, sunuş yoluyla öğretimin en etkili olduğu durum, öğrencinin halihazırda sahip olduğu bilgilerle yeni öğrenilecek bilgiler arasında güçlü bir ilişki kurulabildiği zamandır. Ezberlemenin aksine, bilgiler örgütlü, hiyerarşik ve sıralı bir biçimde sunulur. Bu yöntem genellikle kavram haritaları gibi görsel araçlarla desteklenir ve özellikle soyut kavramların, teorilerin veya karmaşık ilişkilerin öğretiminde oldukça etkilidir. Sonuç olarak, sunuş yoluyla öğrenme, öğrencinin bilgiyi sadece depolamak yerine onu yapılandırarak ve anlamlandırarak kalıcı bir şekilde içselleştirmesine olanak tanıyan güçlü bir pedagojik stratejidir.

Answer 1

🎯 Sunuş Yoluyla Öğretim Nedir?

Sunuş yoluyla öğretim, Amerikalı psikolog David Ausubel tarafından geliştirilmiş bir öğrenme kuramıdır. Bu yaklaşım, öğrencinin zihninde halihazırda var olan bilgilerin üzerine, yeni bilgilerin anlamlı bir şekilde yerleştirilmesi prensibine dayanır. Ausubel'e göre, "Öğrenmenin en önemli tek belirleyicisi, öğrencinin halihazırda bildiğidir. Gerisini ona göre öğretin."

🧠 Anlamlı Öğrenme Nasıl Gerçekleşir?

Anlamlı öğrenme için üç temel koul gereklidir:

• 📌 Öğrenme materyali anlamlı olmalıdır: İçerik, öğrencinin anlayabileceği mantıklı bir yapıya sahip olmalı.
• 📌 Öğrencinin bilişsel yapısında ilgili kavramlar bulunmalıdır: Öğrenci, yeni bilgiyi "ilişkilendirebileceği" ön bilgilere sahip olmalı.
• 📌 Anlamlı öğrenme için istek olmalıdır: Öğrenci, yeni bilgiyi kendi mevcut bilgisiyle bağdaştırmaya istekli olmalı.

🏗️ Ön Düzenleyiciler: Zihnin İskeleleri

Ausubel'in bu kuramdaki en önemli araçlarından biri "ön düzenleyiciler"dir. Bunlar, yeni öğrenilecek bilgiyi öğrencinin mevcut bilgisiyle bağlantılandırmak için dersin hemen başında sunulan, geniş kapsamlı ve organize fikirlerdir. İki tür ön düzenleyici vardır:

• ➡️ Açıklayıcı Ön Düzenleyiciler: Öğrenci için tamamen yeni olan bir konuya giriş yapmak için kullanılır. Örnek: "Bugün fotosentezi öğrenmeden önce, bir bitkinin nasıl beslendiğini hiç düşündünüz mü?"
• ➡️ Karşılaştırmalı Ön Düzenleyiciler: Yeni bilgi ile önceden bilinen bilgi arasındaki benzerlik ve farklılıkları vurgulamak için kullanılır. Örnek: "Bugün işleyeceğimiz mitoz bölünme, geçen hafta gördüğümüz mayoz bölünmeye benzer ama bazı kritik farklılıkları vardır."

📚 Sunuş Yoluyla Öğretimin Aşamaları

1. 💡 Ön Düzenleyiciyi Sunma: Öğrencilerin dikkatini çekin ve yeni bilgiyi mevcut bilgileriyle ilişkilendirebilecekleri bir çerçeve sunun.
2. 💡 Öğretim Materyalini Aşamalı Olarak Sunma: Bilgiyi, en genel ve kapsayıcı kavramlardan başlayarak, daha spesifik ve ayrıntılı olanlara doğru, hiyerarşik bir düzende sunun.
3. 💡 Bütünlük ve Açıklığı Sağlama: Öğrencilerin konuyu anlamasını sağlamak için mantıksal bağlantıları sürekli vurgulayın.
4. 💡 Etkin Katılımı Teşvik Etme: Öğrencileri, yeni bilgiyi kendi kelimeleriyle ifade etmeye ve önceki bilgileriyle karşılaştırmaya teşvik edin.

✅ Avantajları ve Sınırlılıkları

Avantajları:

• ✅ Zaman açısından oldukça verimlidir.
• ✅ Kavramsal ilişkilerin net bir şekilde anlaşılmasını sağlar.
• ✅ Soyut kavramların öğretilmesinde etkilidir.

Sınırlılıkları:

• ❌ Pasif öğrenmeye yol açabilir; öğrenciyi ezberlemeye itebilir (eğer yanlış uygulanırsa).
• ❌ Yaratıcı düşünme ve problem çözme becerilerini geliştirmekte yetersiz kalabilir.
• ❌ Öğrencilerin ön bilgilerinin yeterli olmaması durumunda etkisizdir.

💡 Örnek: Bir tarih öğretmeni, "Fransız İhtilali" konusuna, "İnsanlar neden isyan eder? Özgürlük ve eşitlik kavramları sizin için ne ifade ediyor?" gibi sorularla bir ön düzenleyici sunarak başlayabilir. Ardından, ihtilalin nedenlerini, "Mutlak Monarşi" gibi genel bir kavramdan, "Vergi Adaletsizliği" gibi daha spesifik sebeplere doğru hiyerarşik bir sırayla anlatır.