Sürat ve hız arasındaki fark nedir

Question

Sürat alınan toplam yolu, hız ise yer değiştirmeyi temel alır. Örneğin 400 metrelik bir koşu pistinde 1 tur atan bir koşucunun sürati, aldığı toplam yola (400 m) bağlıyken, hızı başlangıç ve bitiş noktaları aynı olduğu için sıfırdır. Bu yüzden hız vektörel, sürat ise skaler bir büyüklüktür.

Answer 1

Sürat ve Hız Nedir?

Sürat ve hız, günlük hayatta sıklıkla birbiri yerine kullanılan iki kavramdır. Ancak fizikte birbirlerinden farklı anlamlara gelirler ve bu farkı anlamak çok önemlidir.

Sürat (Speed)

Sürat, bir cismin birim zamanda aldığı yol miktarıdır. Sürat, skaler bir büyüklüktür. Bu, yalnızca bir sayı ve birimle ifade edildiği anlamına gelir. Yön belirtmez.

Sürat formülü:

\( \text{Sürat} = \frac{\text{Alınan Toplam Yol}}{\text{Geçen Zaman}} \)

Örneğin, bir araba 2 saatte 120 km yol aldıysa sürati:

\( \text{Sürat} = \frac{120 \text{ km}}{2 \text{ h}} = 60 \text{ km/h} \)

Bu, aracın ortalama olarak saatte 60 kilometre yol aldığını söyler, ancak hangi yönde gittiği hakkında bir bilgi vermez.

Hız (Velocity)

Hız ise bir cismin birim zamandaki yer değiştirmesidir. Hız, vektörel bir büyüklüktür. Bu, hem sayısal değeri (büyüklüğü) hem de yönü olduğu anlamına gelir.

Hız formülü:

\( \text{Hız} = \frac{\text{Yer Değiştirme}}{\text{Geçen Zaman}} \)

Yer değiştirme, cismin başlangıç noktası ile bitiş noktası arasındaki en kısa mesafedir (doğrusal uzaklık).

Örneğin, bir araba doğu yönünde 2 saatte 120 km yer değiştirdiyse hızı:

\( \text{Hız} = \frac{120 \text{ km (Doğu)}}{2 \text{ h}} = 60 \text{ km/h (Doğu)} \)

Burada "Doğu" ifadesi, hızın yönünü belirtir ve onu bir vektör yapar.

Sürat ve Hız Arasındaki Temel Farklar

• Büyüklük Türü: Sürat skaler, hız ise vektörel bir büyüklüktür.
• Hesaplama: Sürat, alınan toplam yola bağlıyken; hız, yer değiştirmeye bağlıdır.
• Yön: Sürat için yön önemli değildir. Hız için ise yön esastır.

Bir Örnekle Açıklama

Diyelim ki 400 metrelik dairesel bir parkurda 1 tam tur atıp başladığın noktaya geri döndün. Bu turu 80 saniyede tamamladığını varsayalım.

• Alınan Toplam Yol: 400 metre
• Yer Değiştirme: Başlangıç ve bitiş noktası aynı olduğu için 0 metre.

Hesaplayalım:

• Sürat: \( \frac{400 \text{ m}}{80 \text{ s}} = 5 \text{ m/s} \)
• Hız: \( \frac{0 \text{ m}}{80 \text{ s}} = 0 \text{ m/s} \)

Gördüğün gibi, hareket etmene ve bir sürate sahip olmana rağmen, başlangıç noktana döndüğün için ortalama hızın sıfır oldu. Bu, iki kavram arasındaki en temel farkı gösterir.

Özetle: Sürat "ne kadar hızlı?", hız ise "ne kadar hızlı ve hangi yönde?" sorusuna cevap verir.