Sürat ve hız arasındaki farklar 6. sınıf fen bilimleri

Question

Sürat ve hız kavramlarını bir türlü tam olarak ayırt edemiyorum. Süratın skaler, hızın ise vektörel bir büyüklük olduğunu biliyorum ama yön kavramını neden sadece hız için kullandığımızı tam anlayamadım. Özellikle günlük hayatta bu iki kavramı birbiri yerine kullanınca kafam karışıyor.

Answer 1

Sürat ve Hız Nedir?

Günlük hayatta sürat ve hız kelimelerini genellikle aynı anlamda kullanırız. Ancak fen bilimlerinde bu iki kavram birbirinden farklıdır.

Sürat

Sürat, bir cismin birim zamanda aldığı yoldur. Yön belirtmez. Sadece ne kadar yol aldığımızla ilgilenir.

Sürat şu formülle hesaplanır:

Sürat = Alınan Toplam Yol / Geçen Zaman

Matematiksel olarak: \( sürat = \frac{yol}{zaman} \)

Örnek: Bir araba 2 saatte 120 km yol aldıysa sürati:

\( Sürat = \frac{120 \text{ km}}{2 \text{ saat}} = 60 \text{ km/saattir} \).

Hız

Hız ise bir cismin birim zamanda yer değiştirmesidir. Hız, süratten farklı olarak yön de belirtir. Yer değiştirme, başlangıç ve bitiş noktası arasındaki en kısa mesafedir.

Hız şu formülle hesaplanır:

Hız = Yer Değiştirme / Geçen Zaman

Matematiksel olarak: \( hız = \frac{yer \ değiştirme}{zaman} \)

Örnek: Evden okula 400 metre doğu yönünde 5 dakikada giden bir öğrencinin hızı:

\( Hız = \frac{400 \text{ m}}{5 \text{ dk}} = 80 \text{ m/dk (Doğu yönünde)} \). Burada yönü de belirttiğimiz için bu bir hızdır.

Sürat ve Hız Arasındaki Temel Farklar

• Sürat skaler bir büyüklüktür (Sadece sayı ve birim). Hız vektörel bir büyüklüktür (Sayı, birim ve yön).
• Sürat, alınan toplam yola bağlıdır. Hız, yer değiştirmeye bağlıdır.
• Sürat asla negatif olamaz (0 veya pozitiftir). Hız negatif olabilir (Bu, yönünün negatif kabul edilen tarafa olduğunu gösterir).
• Sürat için "60 km/saat" deriz. Hız için "60 km/saat, kuzey yönünde" deriz.

Örnekle Açıklama

Diyelim ki 400 metrelik dairesel bir parkurda 1 tur atıyorsun ve bunu 80 saniyede tamamlıyorsun.

• Alınan Toplam Yol: 400 metre
• Yer Değiştirme: Başladığın noktaya döndüğün için 0 metre.

Süratın: \( \frac{400 \text{ m}}{80 \text{ s}} = 5 \text{ m/s} \)

Hızın: \( \frac{0 \text{ m}}{80 \text{ s}} = 0 \text{ m/s} \)

Gördüğün gibi, hareket etmene rağmen, başlangıç noktana döndüğün için ortalama hızın sıfır oldu. Fakat süratin 5 m/s.

Özetle: Sürat, "Ne kadar hızlı gidiyorum?" sorusuna cevap verirken, hız "Ne kadar hızlı ve hangi yöne gidiyorum?" sorusuna cevap verir.