Kısaltmalar, yazılı ve dijital iletişimde zaman ve yer kazandıran önemli dil unsurlarıdır. Ancak, yanlış kullanımlar anlam karışıklığına ve dil kirliliğine yol açabilir. Türk Dil Kurumu (TDK) Yazım Kılavuzu, kısaltmaların nasıl yazılması gerektiğine dair net kurallar ortaya koyar. Bu makalede, günlük hayatta ve resmi yazışmalarda karşımıza çıkan kısaltma türlerini ve onları doğru kullanmanın püf noktalarını TDK kuralları çerçevesinde ele alacağız.
Bir kelime, terim veya özel adın, ilk harfi veya heceleri alınarak oluşturulan daha kısa gösterimine kısaltma denir. Kısaltmalar, yazım ve okunuş açısından belirli kurallara tabidir.
Bu tür kısaltmalar genellikle büyük harflerle yazılır ve nokta kullanılmaz. Harfler arasında boşluk bırakılmaz.
İstisna: Bazı kısaltmalarda, özel durumlardan dolayı nokta kullanılabilir (ör: Alb. Albay). Ancak modern eğilim noktasız kullanımdan yanadır.
Bu kısaltmalar küçük harfle yazılır ve sonuna nokta konur.
Uluslararası birim sistemi (SI) kapsamındaki kısaltmalar küçük harfle yazılır ve nokta konmaz. Ancak geleneksel olarak noktalı yazılanlar da vardır. TDK, noktasız kullanımı esas alır.
Kısaltmalara getirilen ekler, kısaltmanın okunuşuna göre değil, harflerin telaffuzuna göre yazılır. Ekler kesme işareti (') ile ayrılır ve ek, harfin okunuşuna uygun şekilde yazılır.
Kısaltmaları doğru kullanmak, yazılı iletişimde profesyonellik ve anlaşılırlık sağlar. Kararsız kaldığınız durumlarda Türk Dil Kurumu'nun güncel Yazım Kılavuzu'na ve tdk.gov.tr adresine başvurabilirsiniz. Unutmayın, dilimizi özenli kullanmak, kültürümüze ve kimliğimize gösterdiğimiz saygının bir yansımasıdır.
💡 Hatırlatma: Bu kurallar, genel geçer TDK kurallarıdır. Bazı özel yayın kuruluşları veya akademik disiplinler (örneğin tıp, hukuk) kendi iç standartlarını geliştirmiş olabilir. Resmi yazışmalarda, ilgili kurumun kılavuzunu kontrol etmek her zaman faydalıdır.
