Üçüncü kişi ağzından anlatım

Question

Hikayede olayları anlatan, karakterlerin duygu ve düşüncelerini bilen ama olaylara müdahale etmeyen bir anlatıcı var sanki. Bu anlatım şeklini hikayelerde nasıl kullanacağımı tam olarak kavrayamadım.

Answer 1

📖 Üçüncü Kişi Ağzından Anlatım Nedir?

Üçüncü kişi ağzından anlatım, bir hikâye veya olayın, olayların dışında yer alan bir anlatıcı tarafından aktarılmasıdır. Bu anlatıcı, hikâyedeki karakterlerden biri değildir ve genellikle her şeyi bilen (hakim anlatıcı) ya da sınırlı bir bakış açısına sahip (gözlemci anlatıcı) bir rol üstlenir.

👑 Hakim (Her Şeyi Bilen) Anlatıcı

Bu anlatıcı türü, hikâyedeki tüm karakterlerin düşüncelerini, geçmişlerini ve hislerini bilir. Sanki tanrısal bir bakış açısı vardır.

• 💭 "Ahmet, kapıyı çalarken içinden ne kadar endişeli olduğunu düşünüyordu. Oysa kapıyı açan Merve, onun bu kadar gergin olacağını hiç tahmin etmemişti."

Bu örnekte anlatıcı, hem Ahmet'in hem de Merve'nin zihninden geçenleri biliyor.

👁️ Gözlemci Anlatıcı

Bu anlatıcı, sadece dışarıdan gözlemlenebilen olayları anlatır. Bir kamera gibi davranır; karakterlerin iç dünyalarına girmez.

• 🎥 "Ahmet kapıyı çaldı. Merve kapıyı açtı ve yüzünde şaşkın bir ifade belirdi. İkisi de bir süre sessizce bakıştı."

Burada anlatıcı, sadece gördüklerini aktarıyor, karakterlerin ne hissettiklerini bilmiyor.

🎭 Sınırlı Üçüncü Kişi Anlatımı

Bu anlatım biçiminde anlatıcı, olayları genellikle tek bir karakterin bakış açısından ve bilgisi dahilinde anlatır. O karakterin hislerini ve düşüncelerini bilir, ancak diğer karakterlerin iç dünyasına hakim değildir.

• 🎯 "Ahmet kapıyı çalarken kalbi hızla atıyordu. Merve'nin onu görünce ne diyeceğini merak ediyordu. Merve ise kapıyı açtı, yüz ifadesi okunaksızdı."

Bu örnekte Ahmet'in duygularını biliyoruz ama Merve'nin ne hissettiğini bilmiyoruz.

✅ Üçüncü Kişi Ağzının Avantajları

• 📈 Esneklik: Anlatıcı, birden fazla karakterin ve mekânın durumunu okuyucuya aktarabilir.
• 🔍 Geniş Bakış Açısı: Olaylar ve karakterler hakkında daha kapsamlı bir perspektif sunar.
• 🎨 Yaratıcı Kontrol: Yazar, anlatıcının neyi bilip neyi bilmeyeceğini kontrol ederek gerilim veya merak unsuru yaratabilir.

⚠️ Dikkat Edilmesi Gerekenler

• 🔄 Anlatım tutarlı olmalıdır. Örneğin, gözlemci bir anlatıcı aniden bir karakterin iç düşüncesini veremez.
• 🧠 Hakim anlatıcı kullanırken, her karakterin iç dünyasına aynı derinlikte girmek okuyucuyu yorabilir. Odak karakterler belirlemek faydalı olabilir.

💡 Örnek Karşılaştırma

Birinci Kişi Ağzı: "Kapıyı çaldım ve içeri girdim. Çok heyecanlıydım."

Üçüncü Kişi Ağzı (Hakim): "Ahmet kapıyı çaldı ve içeri girdi. İçeride onu bekleyen sürprizden habersiz, heyecanla etrafa bakınıyordu."

Üçüncü Kişi Ağzı (Gözlemci): "Ahmet kapıyı çaldı, açılan kapıdan içeri girdi. Hızlı adımlarla koridorda ilerledi."