📝 Yazım Kuralları Karma Testi
Bu bölümde, yazım kurallarına dair çeşitli konuları bir arada göreceğiz. Amaç, öğrendiklerimizi pekiştirmek ve farklı kuralları birbirinden ayırt edebilmek!
🎯 Büyük Harflerin Kullanımı
- ✅ Cümleler daima büyük harfle başlar. Örnek: "Bugün hava çok güzel."
- ✅ Özel isimler (kişi, yer, kurum adları) büyük harfle yazılır. Örnek: "Ayşe, İstanbul, Türk Dil Kurumu"
- 🚫 Ancak özel isimlerden türetilen ve artık o ismi temsil etmeyen kelimeler küçük harfle başlar. Örnek: "istanbullu, avrupalı"
✍️ "de/da" Bağlacı ve "-de/-da" Eki
Bu ikisi çok karıştırılır! Aklımızda tutmamız gereken kural şudur:
- "de/da" bağlacı ayrı yazılır ve kendisinden önceki kelimenin son ünlüsüne göre büyük ünlü uyumuna uyar. Cümleden çıkarıldığında anlam bozulmaz. Örnek: "O da bizimle gelecek." (O dahi bizimle gelecek.)
- "-de/-da" eki ise bitişik yazılır, bulunma anlamı katar. Cümleden çıkarılamaz. Örnek: "Kalemim çantada kalmış." (Nerede? Çantada)
💡 Pratik Yol: Cümledeki "de/da"yı çıkar. Anlam bozuluyorsa ek, bozulmuyorsa bağlaçtır ve ayrı yazılır.
❓ "mi" Soru Edi
"mi" soru edatı her zaman ayrı yazılır ve kendinden önceki kelimenin son ünlüsüne göre (mı, mi, mu, mü) şeklini alır. Ünlü uyumlarına uyar, ancak sonraki ekin ünlüsü kalındır.
- ✅ Doğru: "Okula geldi mi?"
- 🚫 Yanlış: "Okula geldimi?"
🔗 Birleşik Kelimelerin Yazımı
- ✅ Bitişik yazılanlar: Birleşirken ses düşmesi veya türemesi olan kelimeler. Örnek: kaynana (kayın ana), hissetmek (his etmek)
- ✅ Ayrı yazılanlar: Etmek, edilmek, eylemek, olmak, kılmak ile yapılan birleşik fiiller. Örnek: terk etmek, ayırt etmek, hasta olmak
📌 "ki"nin Yazımı
- ✅ Bağlaç olan "ki" ayrı yazılır. Genellikle cümleleri bağlar. Örnek: "O kadar yoruldum ki uyuyakalmışım."
- ✅ Ek olan "-ki" bitişik yazılır. İlgi zamiri (-ki) veya sıfat yapan (-ki) görevinde olabilir. Örnek: "Senin kalemin mavisi, benimki kırmızı." (ilgi zamiri), "Akşamki yemek çok güzeldi." (sıfat yapan)
💡 Pratik Yol: "ki"den sonra "-ler" çokluk ekini getirebiliyorsan, o "ki" bağlaçtır ve ayrı yazılır. ("O kadar yoruldum kiler..." olmaz, o halde bağlaçtır.)
🔤 Kısaltmaların Yazımı
- ✅ Büyük harflerle yapılan kısaltmalara gelen ekler kesme işareti (') ile ayrılır ve okunuşuna göre yazılır. Örnek: "TDK'ye, THY'nin"
- ✅ Küçük harflerle yapılan kısaltmalara gelen ekler bitişik yazılır. Örnek: "cmye, kgdan"
➗ Sayıların Yazımı
- ✅ Birden fazla kelimeden oluşan sayılar ayrı yazılır. Örnek: "iki yüz, bin beş yüz altmış"
- ✅ Para tutarı, saat, istatistik verileri gibi bilimsel yazılarda rakam kullanılır. Örnek: "15.30'da, 250 TL, %25 indirim"
Bu kuralları öğrendikten sonra bol bol test çözerek ve yazı yazarak pratik yapman, bilgilerini kalıcı hale getirmeni sağlayacaktır. 🚀
