9. "O kadar güzel bir manzara ki hayran kalmamak elde değil." cümlesindeki "ki" ile aynı türde "ki" kullanılan seçenek hangisidir?
A) Evdeki hesap çarşıya uymaz.
B) Seninki daha güzel olmuş.
C) Öyle yorgunum ki uyuyakaldım.
D) Dolaptaki yemekleri bitirmeliyiz.
Bu soruyu çözmek için öncelikle "ki" bağlacının türlerini hatırlamamız gerekiyor. Türkçede üç tür "ki" vardır:
- Sıfat yapan "-ki": İsmin önüne gelerek sıfat yapar. Örnek: "Evdeki hesap"
- İlgi zamiri olan "-ki": Bir isim yerine kullanılır. Örnek: "Seninki" (Senin olan)
- Bağlaç olan "ki": Cümleleri birbirine bağlar. Bu da kendi içinde ikiye ayrılır:
- Neden-sonuç ilişkisi kuran "ki": İlk cümle neden, ikinci cümle sonuçtur. Örnek: "Öyle yorgunum ki uyuyakaldım."
- Pekiştirme amacıyla kullanılan "ki": Cümleye anlam katmak için kullanılır. Örnek: "O kadar güzel bir manzara ki hayran kalmamak elde değil."
Şimdi şıkları inceleyelim:
- A) Evdeki hesap çarşıya uymaz. Buradaki "-ki" sıfat yapan "-ki"dir. "Evdeki" kelimesi, "hesap" ismini niteliyor.
- B) Seninki daha güzel olmuş. Buradaki "-ki" ilgi zamiri olan "-ki"dir. "Senin olan" anlamında kullanılmıştır.
- C) Öyle yorgunum ki uyuyakaldım. Buradaki "ki" bağlaçtır ve neden-sonuç ilişkisi kurmaktadır. Yorgunluk neden, uyuyakalmak sonuçtur. Sorudaki cümledeki "ki" de bağlaçtır ve pekiştirme amacıyla kullanılmıştır. Bu iki cümledeki "ki"ler aynı türdedir.
- D) Dolaptaki yemekleri bitirmeliyiz. Buradaki "-ki" sıfat yapan "-ki"dir. "Dolaptaki" kelimesi, "yemekler" ismini niteliyor.
Sorudaki cümlede "ki" bağlacı pekiştirme amacıyla kullanılmıştır. C seçeneğinde ise "ki" bağlacı neden-sonuç ilişkisi kurmaktadır. Ancak, her ikisi de bağlaç türünde olduğu için doğru cevap C seçeneğidir.
Cevap C seçeneğidir.
