Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlü daralması vardır?
A) Çocuklar bahçede oynuyor.
B) Annem yemek pişiriyor.
C) Babam gazete okuyor.
D) Kuşlar şarkı söylüyor.
Merhaba sevgili öğrenciler! Ünlü daralması konusunu hatırlayalım ve soruyu birlikte çözelim. Ünlü daralması, geniş ünlü harflerimiz (a, e) "-yor" ekini aldığında daralarak (ı, i, u, ü) harflerine dönüşmesidir. Şimdi seçenekleri inceleyelim:
- A) Çocuklar bahçede oynuyor. Bu cümlede "oynuyor" kelimesi "oyna-yor" şeklinde gelir. Kelimenin kökü "oyna"dır ve "-yor" eki geldiğinde herhangi bir daralma olmamıştır.
- B) Annem yemek pişiriyor. Bu cümlede "pişiriyor" kelimesi "pişir-yor" şeklindedir. Kelimenin kökü "pişir"dir ve "-yor" eki geldiğinde herhangi bir daralma olmamıştır.
- C) Babam gazete okuyor. Bu cümlede "okuyor" kelimesi "oku-yor" şeklindedir. Kelimenin kökü "oku"dur ve "-yor" eki geldiğinde herhangi bir daralma olmamıştır.
- D) Kuşlar şarkı söylüyor. Bu cümlede "söylüyor" kelimesi "söyle-yor" şeklindedir. Kelimenin kökü "söyle"dir. "-yor" eki geldiğinde kelimedeki "e" ünlüsü "ü" ünlüsüne dönüşerek daralmıştır. İşte ünlü daralması burada gerçekleşmiştir!
Unutmayın, ünlü daralması sadece "a" ve "e" geniş ünlülerinde görülür ve bu ünlüler "-yor" eki aldığında "ı, i, u, ü" dar ünlülerine dönüşür.
Cevap D seçeneğidir.
