Aşağıdaki cümlelerden hangisi, edebî söyleyişin inceliğini yansıtan bir özellik taşımamaktadır?
A) Güneş, batarken ufukta kızıl bir tül gibi süzülüyordu.
B) Yalnızlık, ruhumun derinliklerinde yankılanan bir çığlıktı.
C) Kitaplar, insanı farklı dünyalara taşıyan sihirli anahtarlardır.
D) Dün akşamki maçta takımımız rakibini 3-1 mağlup etti.
E) Gözleri, denizin mavisini kıskandıran bir derinliğe sahipti.
Merhaba sevgili öğrencilerim! Bu soruyu birlikte adım adım inceleyerek, edebî söyleyişin ne demek olduğunu ve hangi seçeneğin bu özelliği taşımadığını anlayacağız.
Edebî söyleyiş, bir düşünceyi veya duyguyu sıradan bir şekilde ifade etmek yerine, dilin estetik ve sanatsal imkanlarını kullanarak daha etkileyici, çarpıcı ve özgün bir şekilde anlatmaktır. Şimdi seçenekleri bu açıdan değerlendirelim:
- A) Güneş, batarken ufukta kızıl bir tül gibi süzülüyordu. Bu cümlede güneşin batışı, "kızıl bir tül" benzetmesiyle görsel bir şölen gibi anlatılmış. Burada edebî bir incelik var.
- B) Yalnızlık, ruhumun derinliklerinde yankılanan bir çığlıktı. Yalnızlık duygusu, "ruhumun derinliklerinde yankılanan bir çığlık" metaforuyla somutlaştırılmış ve yoğun bir şekilde ifade edilmiş. Bu da edebî bir söyleyiş örneği.
- C) Kitaplar, insanı farklı dünyalara taşıyan sihirli anahtarlardır. Kitapların değeri, "sihirli anahtarlar" metaforuyla vurgulanmış. Kitapların okuyucuya sunduğu imkanlar, sıradan bir anlatımın ötesinde, edebî bir üslupla ifade edilmiş.
- D) Dün akşamki maçta takımımız rakibini 3-1 mağlup etti. Bu cümle, tamamen bilgi verme amaçlı, nesnel bir ifadedir. Herhangi bir sanatsal veya estetik kaygı güdülmemiştir. Maçın sonucunu basitçe aktarmaktadır.
- E) Gözleri, denizin mavisini kıskandıran bir derinliğe sahipti. Gözlerin güzelliği ve etkileyiciliği, "denizin mavisini kıskandıran bir derinlik" benzetmesiyle abartılı ve etkileyici bir şekilde anlatılmış. Bu da edebî bir söyleyiş örneği.
Gördüğümüz gibi, A, B, C ve E seçeneklerinde dil, duyguları ve düşünceleri daha etkileyici kılmak için kullanılmış. Ancak D seçeneği, sadece bilgi verme amacı taşıyor ve herhangi bir edebî incelik içermiyor.
Bu nedenle cevap D seçeneğidir.
