🎓 7. sınıf fen bilimleri 1. dönem 2. yazılı 3. senaryo Test 2 - Ders Notu
Merhaba sevgili 7. sınıf öğrencisi! 👋 Bu ders notu, 1. dönem 2. yazılı sınavında karşına çıkabilecek "Güneş Sistemi ve Ötesi" ile "Vücudumuzdaki Sistemler" konularını kolayca anlaman için hazırlandı. Hazırsan başlayalım! 🚀
📌 Güneş Sistemi ve Ötesi
Bu bölüm, evrenin ne kadar büyük olduğunu ve bizim Güneş Sistemimizin bu büyük yapının neresinde yer aldığını anlamanı sağlayacak. Gezegenlerden tutulmalara kadar birçok ilginç konuya değineceğiz.
🪐 Güneş Sistemi Elemanları
Güneş Sistemi, Güneş'in çekim kuvveti etkisiyle belirli yörüngelerde dolanan gök cisimlerinden oluşur. İşte bilmen gerekenler:
- Güneş: Sistemimizin merkezindeki yıldızdır. Kendi ışığını ve ısısını üretir.
- Gezegenler: Güneş etrafında dolanan, yeterince büyük ve kendi yörüngesini temizlemiş gök cisimleridir. Merkür, Venüs, Dünya, Mars (İç Gezegenler); Jüpiter, Satürn, Uranüs, Neptün (Dış Gezegenler) olmak üzere 8 tanedir.
- Uydu: Gezegenlerin etrafında dolanan doğal gök cisimleridir. Örneğin, Dünya'nın uydusu Ay'dır.
- Asteroitler: Çoğunlukla Mars ve Jüpiter gezegenleri arasında bulunan, irili ufaklı kaya ve metal parçalarından oluşan gök cisimleridir.
- Kuyruklu Yıldızlar: Buz, toz ve kaya parçacıklarından oluşan, Güneş'e yaklaştıkça eriyerek arkasında parlak bir kuyruk bırakan gök cisimleridir.
💡 İpucu: Gezegenlerin sıralamasını ezberlemek için "MEVlana DÜnya MARS'ta JÜPiter SATürn URANüs NEPTün" gibi bir tekerleme kullanabilirsin!
☀️ Ay ve Güneş Tutulmaları
Ay ve Güneş tutulmaları, gök cisimlerinin belirli hizalamaları sonucunda gerçekleşen doğal olaylardır.
- Güneş Tutulması: Ay, Dünya ile Güneş arasına girerek Güneş'in ışıklarını Dünya'ya ulaşmasını engellediğinde olur. Ay'ın gölgesi Dünya üzerine düşer. Gündüz gerçekleşir.
- Ay Tutulması: Dünya, Ay ile Güneş arasına girerek Güneş'in ışıklarının Ay'a ulaşmasını engellediğinde olur. Dünya'nın gölgesi Ay üzerine düşer. Gece gerçekleşir.
⚠️ Dikkat: Güneş tutulmasını doğrudan çıplak gözle izlemek göz sağlığı için çok tehlikelidir!
🔭 Uzay Araştırmaları
Uzay, insanlık için her zaman merak konusu olmuştur. Bu merak, uzay araştırmalarını ve teknolojilerini geliştirmiştir.
- Teleskop: Uzaktaki gök cisimlerini gözlemlemek için kullanılan araçlardır. Hem optik (ışıkla çalışan) hem de radyo (radyo dalgalarıyla çalışan) çeşitleri vardır.
- Uzay Mekiği: Uzaya yük ve insan taşıyabilen, tekrar kullanılabilen uzay araçlarıdır.
- Yapay Uydu: Dünya veya başka bir gezegen etrafında belirli bir amaçla (haberleşme, gözlem, hava durumu vb.) yörüngeye yerleştirilen insan yapımı araçlardır.
- Uzay Sondası: Gezegenleri, uyduları veya diğer gök cisimlerini incelemek için uzaya gönderilen, genellikle insansız araştırma araçlarıdır.
- Uzay Kirliliği: Dünya yörüngesinde biriken, işlevini yitirmiş yapay uydular, roket parçaları ve diğer uzay araçlarından arta kalan atıklardır. Bu durum, yeni uzay görevleri için tehlike oluşturur.
📝 Unutma: Türkiye'nin de aktif ve pasif birçok yapay uydusu bulunmaktadır.
📌 Vücudumuzdaki Sistemler
İnsan vücudu, farklı görevleri olan birçok sistemin uyumlu çalışmasıyla ayakta durur. Bu bölümde, vücudumuzun temel destek, hareket ve sindirim sistemlerini inceleyeceğiz.
🦴 Destek ve Hareket Sistemi
Vücudumuza şekil veren, hareket etmemizi sağlayan ve iç organlarımızı koruyan sistemdir. Kemikler, eklemler ve kaslar bu sistemin ana elemanlarıdır.
- Kemikler: Vücudun iskeletini oluşturur, organları korur ve hareket için destek sağlar. Kalsiyum ve fosfor gibi mineraller içerirler.
- Eklemler: Kemiklerin birbirine bağlandığı yerlerdir. Oynar (kol ve bacak eklemleri), yarı oynar (omurlar arası) ve oynamaz (kafatası kemikleri arası) eklemler olmak üzere üçe ayrılır.
- Kaslar: Kemiklere bağlı olarak çalışır ve hareket etmemizi sağlar. İstemli (iskelet kasları) ve istemsiz (kalp kası, düz kaslar) çalışırlar.
💡 İpucu: Sağlıklı bir destek ve hareket sistemi için dengeli beslenmeli (özellikle süt ve süt ürünleri tüketmeli) ve düzenli egzersiz yapmalısın.
🍎 Sindirim Sistemi
Yediğimiz besinleri vücudumuzun kullanabileceği küçük parçalara ayırarak kana karışmasını sağlayan sistemdir.
- Ağız: Besinlerin fiziksel (çiğneme) ve kimyasal (tükürükteki enzimler) sindiriminin başladığı yerdir.
- Yemek Borusu: Besinleri ağızdan mideye taşıyan borudur.
- Mide: Besinlerin depolandığı, fiziksel (kas hareketleri) ve kimyasal (mide öz suyu) sindiriminin yoğun olarak devam ettiği organdır.
- İnce Bağırsak: Besinlerin kimyasal sindiriminin tamamlandığı ve besin maddelerinin emilerek kana geçtiği yerdir. Sindirim sisteminin en uzun bölümüdür.
- Kalın Bağırsak: Sindirilemeyen besin atıklarındaki su, vitamin ve minerallerin emildiği, posanın depolandığı yerdir.
- Anüs: Sindirim atıklarının vücuttan atıldığı açıklıktır.
- Yardımcı Organlar (Karaciğer, Pankreas): Sindirim enzimlerini ve safra sıvısını üreterek sindirime yardımcı olurlar.
⚠️ Dikkat: Fiziksel sindirim, besinlerin çiğneme, kas hareketleri gibi yollarla küçük parçalara ayrılmasıdır. Kimyasal sindirim ise enzimler yardımıyla besinlerin yapı taşlarına ayrılmasıdır (örneğin proteinlerin aminoasitlere dönüşmesi).
💧 Boşaltım Sistemi
Vücudumuzda oluşan zararlı atık maddeleri (idrar, ter vb.) dışarı atarak vücudun iç dengesini koruyan sistemdir.
- Böbrekler: Kanı süzer, zararlı atık maddeleri ve fazla suyu idrar şeklinde ayırır. Vücudun iki yanında, bel hizasında bulunur.
- Üreter (İdrar Borusu): Böbreklerden gelen idrarı mesaneye taşıyan borulardır.
- Mesane (İdrar Kesesi): İdrarın geçici olarak depolandığı kastan yapılmış kesedir.
- Üretra (İdrar Kanalı): Mesanede biriken idrarın vücut dışına atıldığı kanaldır.
- Akciğerler: Karbondioksit ve su buharını dışarı atar.
- Deri: Terleme yoluyla su, tuz ve bazı atık maddeleri dışarı atar.
💡 İpucu: Bol su içmek, böbreklerinin sağlıklı çalışması için çok önemlidir. Fast food ve aşırı tuzlu yiyeceklerden kaçınmak da boşaltım sistemini korur.
Umarım bu notlar sınavına hazırlanırken sana çok yardımcı olur! Başarılar dilerim! 😊
