Aşağıdaki şemada mayoz bölünmenin bir evresi gösterilmiştir. Bu evrede homolog kromozomlar hücrenin ekvator düzlemine karşılıklı olarak dizilmiştir. Bu evre ve bu evreyi takip eden olayla ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Mayoz I Metafaz evresidir; bu evreyi homolog kromozomların ayrılması takip eder.
B) Mayoz II Metafaz evresidir; bu evreyi kardeş kromatitlerin ayrılması takip eder.
C) Mitoz Metafaz evresidir; bu evreyi kardeş kromatitlerin ayrılması takip eder.
D) Mayoz I Anafaz evresidir; bu evreyi sitoplazma bölünmesi takip eder.
Sevgili öğrenciler, bu tür soruları doğru yanıtlayabilmek için mayoz bölünmenin evrelerini ve her evrede kromozomların nasıl davrandığını çok iyi anlamamız gerekiyor. Şimdi adım adım soruyu inceleyelim:
- Şemayı Anlama: Şemada, hücrenin ortasında (ekvator düzleminde) karşılıklı olarak dizilmiş kromozomlar görüyoruz. Bu kromozomlar çiftler halinde bulunuyor ve her bir çift, homolog kromozomları (biri anneden, diğeri babadan gelen eş kromozomları) temsil ediyor. Ayrıca, her bir kromozomun iki kromatitten oluştuğunu (X şeklinde olduğunu) fark ediyoruz.
- Evre Tespiti: Homolog kromozomların çiftler halinde hücrenin ekvator düzlemine dizildiği evre, mayoz bölünmenin ilk aşaması olan Mayoz I Metafaz evresidir. Eğer bu bir Mayoz II Metafaz veya Mitoz Metafaz olsaydı, kromozomlar tek tek (çiftler halinde değil) ekvator düzlemine dizilmiş olurdu.
- Takip Eden Olayı Belirleme: Mayoz I Metafaz evresini takip eden evre Mayoz I Anafaz evresidir. Mayoz I Anafaz'da, ekvatorda dizili olan homolog kromozom çiftleri birbirinden ayrılarak hücrenin zıt kutuplarına doğru hareket eder. Yani, homolog kromozomlar ayrılır. Kardeş kromatitler ise bu evrede ayrılmaz, onlar Mayoz II Anafaz'da ayrılır.
- Seçenekleri Değerlendirme:
- A) Mayoz I Metafaz evresidir; bu evreyi homolog kromozomların ayrılması takip eder. Bu ifade, hem evre tespiti hem de takip eden olay açısından şemamızla ve mayoz bölünme bilgimizle tamamen uyumludur.
- B) Mayoz II Metafaz evresidir; bu evreyi kardeş kromatitlerin ayrılması takip eder. Şemadaki dizilim Mayoz II Metafaz'a ait değildir, çünkü Mayoz II Metafaz'da homolog kromozomlar çiftler halinde bulunmaz.
- C) Mitoz Metafaz evresidir; bu evreyi kardeş kromatitlerin ayrılması takip eder. Şemadaki dizilim Mitoz Metafaz'a ait değildir, çünkü Mitoz Metafaz'da homolog kromozomlar çiftler halinde dizilmez.
- D) Mayoz I Anafaz evresidir; bu evreyi sitoplazma bölünmesi takip eder. Şemada kromozomlar ekvatorda dizili haldedir, ayrılma başlamamıştır. Dolayısıyla bu bir Anafaz evresi değildir.
Bu analizler sonucunda, şemada gösterilen evrenin Mayoz I Metafaz olduğu ve bu evreyi homolog kromozomların ayrılmasının takip ettiği açıkça görülmektedir.
Cevap A seçeneğidir.
