Aşağıdaki olaylardan hangisi sadece mayoz bölünmede görülürken, mitoz bölünmede görülmez?
A) DNA eşlenmesi
B) Sitoplazma bölünmesi
C) Krossing-over (parça değişimi)
D) Çekirdek zarı ve çekirdekçiğin erimesi
Sevgili öğrenciler, bu soruda mayoz bölünmeyi mitoz bölünmeden ayıran temel bir olayı bulmamız isteniyor. Hücre bölünmeleri konusunu hatırlayarak seçenekleri tek tek inceleyelim:
- A) DNA eşlenmesi: Hem mitoz hem de mayoz bölünme başlamadan önce, hücrenin interfaz evresinde (S fazı) DNA'sını kopyalaması gerekir. Bu, her iki bölünme türünde de genetik materyalin yeni hücrelere aktarılabilmesi için zorunlu bir adımdır. Dolayısıyla, DNA eşlenmesi sadece mayozda görülen bir olay değildir.
- B) Sitoplazma bölünmesi (Sitokinez): Hem mitoz bölünmenin sonunda (iki yeni hücre oluşumu için) hem de mayoz bölünmenin sonunda (mayoz I ve mayoz II sonrası toplam dört yeni hücre oluşumu için) sitoplazma bölünmesi gerçekleşir. Bu da her iki bölünme türünde de ortak olan bir olaydır.
- C) Krossing-over (Parça değişimi): İşte bu olay, mayoz bölünmeye özgüdür! Krossing-over, mayoz I'in profaz I evresinde, homolog kromozomların kardeş olmayan kromatitleri arasında genetik materyal alışverişi yapmasıdır. Bu olay, genetik çeşitliliğin artmasını sağlar ve türlerin adaptasyon yeteneğine katkıda bulunur. Mitoz bölünmede homolog kromozomlar yan yana gelip parça değişimi yapmazlar. Bu nedenle krossing-over, mayozu mitozdan ayıran en önemli özelliklerden biridir.
- D) Çekirdek zarı ve çekirdekçiğin erimesi: Hem mitoz bölünmenin profaz evresinde hem de mayoz bölünmenin profaz I evresinde, kromozomların iğ ipliklerine tutunabilmesi için çekirdek zarı ve çekirdekçik eriyerek kaybolur. Bu da her iki bölünme türünde de görülen ortak bir olaydır.
Yukarıdaki açıklamalardan da anlaşılacağı gibi, genetik çeşitliliğin temelini oluşturan krossing-over olayı sadece mayoz bölünmede gerçekleşir ve mitoz bölünmede görülmez.
Cevap C seçeneğidir.
