6. sınıf türkçe 1. dönem 2. yazılı 3. senaryo Test 2

🎓 6. sınıf türkçe 1. dönem 2. yazılı 3. senaryo Test 2 - Ders Notu

Sevgili öğrenciler, bu ders notu, "6. sınıf türkçe 1. dönem 2. yazılı 3. senaryo Test 2" sınavında karşılaşabileceğiniz başlıca konuları sade ve anlaşılır bir dille özetlemektedir. Sınavda başarılı olmak için bu konulara iyi çalışmanız çok önemli!

📌 Fiilimsiler (Eylemsiler)

Fiilimsiler, fiillerden türeyen ancak fiil gibi çekimlenmeyip cümlede isim, sıfat veya zarf görevi üstlenen kelimelerdir. Fiillerin aldığı zaman ve şahıs eklerini almazlar.

• Fiil kök veya gövdelerine özel ekler getirilerek oluşurlar.
• Cümlede fiil gibi yargı bildirmezler, yan cümlecik kurarlar.
• Üç çeşidi vardır: İsim-fiil, Sıfat-fiil, Zarf-fiil.

📝 İsim-fiiller (Ad Eylemler)

Fiillere "-ma, -ış, -mak" ekleri getirilerek oluşturulan ve cümlede isim gibi kullanılan kelimelerdir.

• Ekleri: "-ma / -me", "-ış / -iş / -uş / -üş", "-mak / -mek".
• Örnekler: "Kitap okumayı severim." (okumak eyleminin adı)
• Örnekler: "Onunla tanışmak güzeldi." (tanışmak eyleminin adı)
• Örnekler: "Gülüşü herkesi etkiledi." (gülmek eyleminin adı)

💡 İpucu: Bazı isim-fiiller zamanla kalıplaşarak bir varlığın veya kavramın adı olabilir. Bu kelimeler artık fiilimsi sayılmaz. (Örn: "Dondurma", "Çakmak", "Yemek")

📝 Sıfat-fiiller (Ortaçlar)

Fiillere "-an, -ası, -mez, -ar, -dik, -ecek, -miş" ekleri getirilerek oluşturulan ve cümlede sıfat gibi kullanılan kelimelerdir. Genellikle kendilerinden sonra gelen bir ismi nitelerler.

• Ekleri: "-an / -en", "-ası / -esi", "-mez / -maz", "-ar / -er", "-dık / -dik / -duk / -dük", "-acak / -ecek", "-mış / -miş / -muş / -müş".
• Bu ekleri "Anası mezar dikecekmiş" diye ezberleyebilirsiniz.
• Örnekler: "Gelen misafirler bizi sevindirdi." (Hangi misafirler? Gelen misafirler.)
• Örnekler: "Kırılmış tabakları topladı." (Hangi tabaklar? Kırılmış tabaklar.)

💡 İpucu: Sıfat-fiil bazen nitelediği isim düşerse, o isim-fiil adlaşmış sıfat-fiil olur. (Örn: "Koşan öğrenci yoruldu." -> "Koşan yoruldu.")

📝 Zarf-fiiller (Bağ-fiiller, Ulaçlar)

Fiillere çeşitli ekler getirilerek oluşturulan ve cümlede zarf gibi kullanılan kelimelerdir. Fiili durum veya zaman yönünden tamamlarlar.

• Ekleri çok çeşitlidir: "-ken", "-alı / -eli", "-madan / -meden", "-ince / -ınca", "-ip / -ıp", "-arak / -erek", "-dıkça / -dikçe", "-r...mez", "-a...a", "-e...e", "-casına / -cesine", "-maksızın / -meksizin", "-dığında / -diğinde".
• Örnekler: "Gülerek içeri girdi." (Nasıl girdi? Gülerek. Durum zarfı.)
• Örnekler: "Ders çalışırken uyuyakalmış." (Ne zaman uyudu? Ders çalışırken. Zaman zarfı.)

💡 İpucu: Zarf-fiiller genellikle "Nasıl?" veya "Ne zaman?" sorularına cevap verir.

📌 Sözcükte Anlam

Kelimelerin farklı anlam özelliklerini bilmek, okuduğunu anlama ve kendini ifade etme becerini geliştirir.

• Gerçek Anlam: Bir sözcüğün akla gelen ilk, temel anlamıdır. (Örn: "Elma" deyince aklımıza gelen meyve.)
• Mecaz Anlam: Sözcüğün gerçek anlamından tamamen uzaklaşarak kazandığı yeni anlamdır. (Örn: "Boş sözler" - sözler gerçekten boş değildir, anlamsızdır.)
• Terim Anlam: Bilim, sanat, spor gibi belirli bir alana özgü, özel anlam taşıyan sözcüklerdir. (Örn: "Üçgen" (matematik), "Nota" (müzik), "Faul" (spor).)
• Eş Anlamlı (Anlamdaş) Sözcükler: Yazılışları farklı, anlamları aynı olan sözcüklerdir. (Örn: Hediye-armağan, siyah-kara.)
• Zıt Anlamlı (Karşıt) Sözcükler: Anlamca birbirinin karşıtı olan sözcüklerdir. (Örn: Uzun-kısa, iyi-kötü.)
• Eş Sesli (Sesteş) Sözcükler: Yazılışları ve okunuşları aynı, anlamları farklı olan sözcüklerdir. (Örn: "Yüz" (sayı), "yüz" (organ), "yüz" (yüzmek eylemi).)

📌 Deyimler ve Atasözleri

Dilimizin zenginliğini gösteren, kalıplaşmış söz gruplarıdır.

• Deyimler: Genellikle birden fazla kelimeden oluşan, gerçek anlamından uzaklaşarak yeni bir anlam kazanan, kalıplaşmış söz gruplarıdır. Durumları veya olayları daha etkili anlatmak için kullanılırlar.
  • Örnek: "Göz kulak olmak" (korumak, gözetmek), "Etekleri zil çalmak" (çok sevinmek).
  • Deyimler genellikle mastar halinde biterler (gelmek, gitmek gibi).
  • Kişiden kişiye değişebilir, cümle içinde çekimlenebilirler.
• Atasözleri: Uzun gözlem ve deneyimler sonucu ortaya çıkmış, öğüt veren, yol gösteren, genel geçer yargıları ifade eden kalıplaşmış sözlerdir.
  • Örnek: "Damlaya damlaya göl olur." (küçük birikimlerin önemini anlatır.)
  • Örnek: "Ağaç yaşken eğilir." (eğitimin küçük yaşta başlaması gerektiğini anlatır.)
  • Atasözleri genellikle genel yargı bildirir ve emir kipiyle bitebilirler.
  • Değiştirilemezler, aynı şekilde kullanılırlar.

⚠️ Dikkat: Deyimler bir durumu anlatır, atasözleri ise öğüt verir veya genel bir yargı bildirir.

📌 Yazım Kuralları

Türkçeyi doğru ve anlaşılır kullanmak için yazım kurallarına uymak çok önemlidir.

• Büyük Harflerin Kullanımı:
  • Cümleler büyük harfle başlar.
  • Özel isimler (kişi adları, yer adları, millet adları, dil adları, din adları vb.) büyük harfle başlar.
  • Kurum, kuruluş, dernek, iş yeri adlarının her kelimesi büyük harfle başlar.
  • Kitap, dergi, gazete adlarının her kelimesi büyük harfle başlar (özel isimse).
  • Tarihî olay, çağ ve dönem adları büyük harfle başlar.
• "de/da" Bağlacının ve Ekinin Yazımı:
  • Bağlaç olan "de/da" ayrı yazılır ve "te/ta" şekline dönüşmez. Cümleden çıkarıldığında anlam bozulmaz. (Örn: "Sen de gel." - çıkarınca "Sen gel." anlam bozulmaz.)
  • Ek olan "-de/-da" bitişik yazılır ve "te/ta" şekline dönüşebilir. Cümleden çıkarıldığında anlam bozulur. (Örn: "Evde kimse yok." - çıkarınca "Ev kimse yok." anlam bozulur.)
• "ki" Bağlacının ve Ekinin Yazımı:
  • Bağlaç olan "ki" ayrı yazılır. Cümleden çıkarıldığında anlam bozulmaz. (Örn: "Anladım ki sen haklısın." - çıkarınca "Anladım sen haklısın." anlam bozulmaz.)
  • İlgi zamiri olan "-ki" bitişik yazılır. Bir ismin yerini tutar. (Örn: "Benimki daha güzel." - "benim elbisem" anlamında.)
  • Sıfat yapan "-ki" bitişik yazılır. Bir ismin önüne gelerek onu belirtir. (Örn: "Yoldaki taş." - hangi taş? yoldaki.)
  • "Mademki, oysaki, belki, hâlbuki, çünkü, meğerki, illaki" kelimelerindeki "ki"ler kalıplaştığı için bitişik yazılır. ("SİMBOHÇAM" diye kodlayabilirsiniz.)
• Sayıların Yazımı:
  • Sayılar metin içinde yazıyla da rakamla da yazılabilir. (Örn: "üç elma" veya "3 elma")
  • Sıra sayıları rakamla yazıldığında yanına nokta konur veya kesme işaretiyle ek ayrılır. (Örn: "2." veya "2'nci")
  • Üleştirme sayıları (paylaştırma) sadece yazıyla yazılır. (Örn: "ikişer", "üçer" - "2'şer" veya "3'er" YANLIŞTIR.)

📌 Noktalama İşaretleri

Cümlelerin anlamını düzenlemek, okumayı kolaylaştırmak ve vurguları belirtmek için kullanılırlar.

• Nokta (.) : Tamamlanmış cümlelerin sonuna konur. Kısaltmaların sonuna konur. Sayılarda sıra bildirmek için kullanılır (2.).
• Virgül (,) : Eş görevli kelime ve kelime gruplarını ayırmak için kullanılır. Sıralı cümleleri ayırır. Uzun cümlelerde özneden sonra konur. Hitaplardan sonra konur.
• Soru İşareti (?) : Soru anlamı taşıyan cümlelerin sonuna konur. Bilinmeyen, şüpheyle karşılanan durumlar için kullanılır.
• Ünlem İşareti (!) : Sevinç, korku, şaşırma gibi duyguları anlatan cümlelerin sonuna konur. Seslenme ve hitaplardan sonra da kullanılabilir.
• Kısa Çizgi (-) : Satır sonuna sığmayan kelimeleri ayırmada kullanılır. Kelimelerin köklerini, eklerini ayırmada kullanılır. Arasında anlamı katmak için sayılar arasına konur (2023-2024).
• Tırnak İşareti (" ") : Başka birinden doğrudan alıntı yapılan sözleri belirtmek için kullanılır. Cümle içinde özel olarak vurgulanmak istenen sözler için de kullanılır.
• İki Nokta (:) : Kendisinden sonra örnek verilecek cümlenin sonuna konur. Kendisinden sonra açıklama yapılacak cümlenin sonuna konur.
• Üç Nokta (...) : Tamamlanmamış cümlelerin sonuna konur. Alıntılarda atlanan yerleri belirtir. Kaba sayıldığı için söylenmek istenmeyen kelimelerin yerine konur.

📌 Paragrafta Anlam

Bir metni doğru anlamak, paragrafın ana unsurlarını belirlemekle başlar.

• Paragrafın Konusu: Paragrafta üzerinde durulan, bahsedilen genel kavram veya olaydır. "Bu paragrafta neyden bahsediliyor?" sorusunun cevabıdır.
• Ana Fikir (Ana Düşünce): Yazarın paragraf aracılığıyla okuyucuya vermek istediği temel mesaj veya derstir. Konu hakkındaki en önemli yargıdır. "Yazar bu paragrafı niçin yazdı? Bize ne anlatmak istiyor?" sorularının cevabıdır.
• Yardımcı Fikirler: Ana fikri destekleyen, açıklayan, geliştiren diğer düşüncelerdir. Ana fikre ulaşmamızı sağlarlar.
• Başlık: Paragrafın konusunu ve ana fikrini en iyi şekilde özetleyen, kısa ve ilgi çekici sözcük veya söz grubudur.

💡 İpucu: Paragraf sorularını çözerken önce soruyu oku, sonra paragrafı dikkatlice oku. Özellikle ana fikir sorularında paragrafın genellikle ilk veya son cümlesine dikkat et!

Sınavda hepinize başarılar dilerim! 🚀 Unutmayın, düzenli tekrar ve bol soru çözümü başarının anahtarıdır.