Bir araştırmacı, farklı sosyal sınıflardan 1000 kişiyle görüşerek "Türkiye'de sosyal hareketlilik" konusunu inceliyor. Elde ettiği verilerden genel bir çıkarımda bulunuyor. Bu araştırmacının kullandığı akıl yürütme yöntemi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Tümdengelim
B) Analoji
C) Tümevarım
D) Diyalektik
Merhaba sevgili öğrenciler! Bu soruyu adım adım inceleyerek doğru cevaba ulaşalım.
Öncelikle soruda verilen durumu anlamaya çalışalım: Bir araştırmacı, 1000 kişiyle görüşerek veri topluyor ve bu verilerden genel bir sonuca ulaşıyor.
Şimdi de seçenekleri tek tek inceleyelim:
- A) Tümdengelim: Tümdengelim, genel bir kuraldan özel durumlara doğru akıl yürütmedir. Yani önce genel bir prensip belirlenir, sonra bu prensibin özel durumlarda nasıl geçerli olduğu incelenir. Örneğin, "Bütün insanlar ölümlüdür, Ali de bir insandır, o halde Ali de ölümlüdür" şeklinde bir akıl yürütme tümdengelimdir. Sorudaki araştırmacı ise özel durumlardan (1000 kişinin görüşleri) genel bir sonuca (Türkiye'de sosyal hareketlilik hakkında genel bir çıkarım) ulaşıyor. Bu nedenle tümdengelim doğru cevap olamaz.
- B) Analoji: Analoji, iki farklı şey arasındaki benzerliklerden yola çıkarak bir çıkarım yapmaktır. Örneğin, "Dünya bir gemiye benziyorsa ve gemiyi bir kaptan yönetiyorsa, devleti de bir lider yönetmelidir" şeklinde bir akıl yürütme analojidir. Sorudaki araştırmacı farklı şeyler arasında bir benzerlik kurmuyor, bu yüzden analoji de doğru cevap olamaz.
- C) Tümevarım: Tümevarım, özel durumlardan genel bir sonuca ulaşma yöntemidir. Araştırmacı 1000 kişiyle görüşerek elde ettiği özel verilerden "Türkiye'de sosyal hareketlilik" hakkında genel bir çıkarım yapıyor. İşte bu tam olarak tümevarım yöntemidir! Farklı bireylerden elde edilen bilgiler bir araya getirilerek daha geniş bir sonuca ulaşılıyor.
- D) Diyalektik: Diyalektik, karşıt fikirlerin çatışması ve uzlaşması yoluyla gerçeğe ulaşma yöntemidir. Tez, antitez ve sentez aşamalarından oluşur. Sorudaki araştırmacı karşıt fikirleri çatıştırarak bir sonuca ulaşmıyor, bu nedenle diyalektik de doğru cevap olamaz.
Açıklamalardan da anlaşılacağı gibi, araştırmacının kullandığı akıl yürütme yöntemi tümevarımdır. Çünkü araştırmacı, topladığı özel verilerden genel bir sonuca ulaşmaktadır.
Cevap C seçeneğidir.
