Fotosentez hızına etki eden faktörler (Işık şiddeti, CO2, Sıcaklık)

Bir bilim insanı, aynı türden iki bitki grubu üzerinde bir deney yapıyor. Birinci gruba yüksek ışık şiddeti ve düşük CO₂ konsantrasyonu, ikinci gruba ise düşük ışık şiddeti ve yüksek CO₂ konsantrasyonu uyguluyor. Deney sonucunda iki grupta da benzer fotosentez hızları ölçülüyor. Bu durumu sınırlayıcı faktörler kavramını kullanarak açıklayınız.

💡 Bu soru, birden fazla faktörün birbiriyle nasıl etkileşime girdiğini ve fotosentez hızını nasıl dengelebildiğini gösterir.

• ➡️ İlk adım, her bir gruptaki sınırlayıcı faktörü belirlemektir.
  • 1. Grup: Yüksek ışık var, ancak CO₂ düşük. Bu grupta fotosentez hızını sınırlayan faktör düşük CO₂ konsantrasyonudur.
  • 2. Grup: Yüksek CO₂ var, ancak ışık düşük. Bu grupta fotosentez hızını sınırlayan faktör düşük ışık şiddetidir.
• ➡️ İkinci adım, bu iki farklı sınırlayıcı faktörün benzer bir hız değeri üretmesini anlamaktır. Her iki grupta da, sınırlayıcı olan faktör (1. grupta CO₂, 2. grupta ışık), fotosentez hızını aynı seviyede "tıkamıştır". Yani, bir gruptaki ışık fazlalığı, CO₂ eksikliğinden; diğer gruptaki CO₂ fazlalığı ise ışık eksikliğinden dolayı verimli kullanılamamıştır.

✅ Sonuç olarak, iki grupta da fotosentez hızı aynıdır çünkü her bir grupta farklı bir faktör (1. grupta CO₂, 2. grupta Işık) sınırlayıcı durumdadır ve bu sınırlayıcı faktörler bitkinin ulaşabileceği maksimum hızı aynı seviyede belirlemiştir.