Soru:
Bir bitki üzerinde yapılan deneyde, ortam sıcaklığı 10°C'den 25°C'ye çıkarıldığında fotosentez hızında belirgin bir artış gözlemleniyor. Ancak sıcaklık 35°C'ye çıkarıldığında fotosentez hızı tekrar düşüşe geçiyor. Bu durumun temel sebebi nedir?
Çözüm:
💡 Bu soru, sıcaklık faktörünün fotosentez hızı üzerindeki etkisini anlamamızı sağlar.
- ➡️ İlk olarak, sıcaklık arttıkça (10°C → 25°C) bitkinin enzim aktivitesi artar. Enzimler, fotosentezin karanlık evre reaksiyonlarında görev alır ve belirli bir sıcaklığa kadar (genellikle 25-30°C) aktiviteleri artar.
- ➡️ İkinci olarak, sıcaklık çok yükseldiğinde (35°C gibi) enzimlerin yapısı bozulmaya başlar. Bu duruma denatürasyon denir. Denatüre olan enzimler görev yapamaz.
- ➡️ Ayrıca, yüksek sıcaklıklarda bitki, su kaybını önlemek için stomalarını (gözeneklerini) kapatır. Bu da karbondioksit (CO₂) girişini azaltarak fotosentezi yavaşlatır.
✅ Sonuç olarak, fotosentez hızının belirli bir sıcaklığa kadar artıp sonra düşmesinin temel sebebi, enzim aktivitesinin önce artması sonra ise enzimlerin denatüre olması ve stomaların kapanmasıdır.
