Soru:
Yapraklardaki stomaların kapanması, ksilemde taşınan su kolonu üzerinde nasıl bir etki yaratır?
- A) Kohezyon kuvvetini artırır.
- B) Adezyon kuvvetini azaltır.
- C) Su kolonundaki gerilimi azaltır.
- D) Ksilem öz suyunun osmotik basıncını artırır.
Çözüm:
💡 Stomalar, terlemenin ve gaz alışverişinin kontrol edildiği ana kapılardır. Açıklık/kapanıklık durumları doğrudan ksilemdeki su kolonunu etkiler.
- ➡️ 1. Adım: Stomaların Görevini Hatırla Stomalar açıkken su buharı yapraklardan atmosfere hızla çıkar. Bu çıkış, ksilemdeki suyu yukarı doğru çeken bir gerilim (negatif basınç) oluşturur.
- ➡️ 2. Adım: Stomalar Kapandığında Ne Olur? Stomalar kapanarak su buharı kaybını büyük ölçüde durdurur veya azaltır. Terleme durunca, suyu yukarı çeken ana kuvvet olan gerilim de azalır.
- ➡️ 3. Adım: Diğer Seçenekleri Ele
- A) Kohezyon, su moleküllerinin kimyasal bir özelliğidir, stoma durumundan doğrudan etkilenmez.
- B) Adezyon da su ve ksilem çeperinin fizikokimyasal özelliğidir, stoma durumundan doğrudan etkilenmez.
- D) Ksilem öz suyunun osmotik basıncı, içerdiği çözünmüş madde miktarına bağlıdır ve stomaların açıklığı ile doğrudan bir ilişkisi yoktur.
✅ Sonuç: C şıkkı. Stomaların kapanması, terlemeyi durdurduğu için ksilemdeki su kolonunu yukarı çeken gerilim kuvvetini azaltır. Bu, bitkinin su kaybını önlediği stres durumlarında (kuraklık, sıcak) hayati bir mekanizmadır.
