Soru:
Akşamsefası bitkisinin çiçekleri gündüz vakti kapalıyken, akşam olduğunda açılır. Bu olay, bitkilerdeki hangi hareket türüne örnektir? Bu hareketin nasti mi yoksa tropizma mı olduğunu ve nedenini belirterek açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu soruyu çözmek için hareketin uyaranının ne olduğuna ve hareketin yönünün uyaranın yönüne bağlı olup olmadığına bakmalıyız.
- ➡️ Gözlem: Çiçeklerin açılıp kapanması, günün belirli saatleriyle (ışığın varlığı/yokluğu) ilişkilidir. Ancak ışığın *yönü* değil, *şiddeti/zamanı* etkilidir.
- ➡️ Analiz: Uyaran ışıktır. Fakat çiçekler ışığa doğru veya ışıktan uzağa doğru bir büyüme yapmaz. Sadece ışık durumuna bağlı olarak (akşam karanlığı) aynı şekilde açılırlar. Yani hareketin yönü, uyaranın yönüne bağlı değildir.
- ➡️ Sonuç: Uyaranın yönüne bağlı olmayan, ışık tarafından tetiklenen bu tür hareketlere Nasti hareketi denir. Özellikle ışığa bağlı nasti hareketine Fotonasti adı verilir. Tropizma olsaydı, bitki ışığın geldiği yöne doğru büyürdü.
✅ Sonuç: Bu bir Nasti (Fotonasti) hareketidir. Çünkü hareketin yönü, uyaranın (ışığın) yönüne bağlı değildir.
