Soru:
3 Mart 1924 tarihinde gerçekleştirilen ve "Üç Kanun" olarak da bilinen düzenlemeler nelerdir? Bu kanunların her birinin Türkiye Cumhuriyeti'nin laikleşme sürecindeki işlevini kısaca açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu soru, laiklik yolundaki en kritik adımlardan birini ve bu adımın bileşenlerini bilmeyi gerektirir. Her kanunu tek tek ele almalıyız.
- ➡️ Birinci Adım - Kanunların Listelenmesi: 3 Mart 1924'te TBMM'de kabul edilen üç önemli kanun şunlardır:
- 1. Halifeliğin Kaldırılması
- 2. Şer'iye ve Evkaf Vekaleti'nin Kaldırılması (Diyanet İşleri Başkanlığı ve Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün kurulması)
- 3. Tevhid-i Tedrisat Kanunu (Öğretimin Birleştirilmesi)
- ➡️ İkinci Adım - Laikleşme Sürecindeki İşlevlerinin Açıklanması:
- 👑 Halifeliğin Kaldırılması: Devletin rejimi ve siyasi yapısı üzerinde iki başlılığa neden olabilecek, dini ve siyasi bir makam ortadan kaldırılarak laik devlet yapısının önündeki en büyük engel kaldırılmıştır.
- ⚖️ Şer'iye ve Evkaf Vekaleti'nin Kaldırılması: Dini hukuk kurallarını uygulayan bakanlık kaldırılarak hukuk birliği ve laikliği sağlanmış, dini işler devlet kontrolünde ve siyasetin dışında bir kuruma (Diyanet) devredilmiştir.
- 📚 Tevhid-i Tedrisat Kanunu: Tüm eğitim kurumları Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlanarak, eğitimin laik ve bilimsel bir temele oturtulması sağlanmış, medreseler kapatılarak eğitimde ikilik sona erdirilmiştir.
✅ Sonuç: 3 Mart 1924, Türkiye'de laik düzene geçişin yasal temellerinin atıldığı "Laiklik Devrimi"nin mihenk taşıdır.
