Soru:
Lozan Barış Antlaşması (24 Temmuz 1923), Türkiye Cumhuriyeti'nin tapu senedidir. Bu antlaşmanın "Ekonomik Hükümler" başlığı altında çözüme kavuşturulan üç önemli maddeyi yazınız ve her birinin Türkiye ekonomisi için ne anlama geldiğini kısaca açıklayınız.
Çözüm:
💡 Lozan'ın ekonomik maddeleri, Türkiye'nin tam bağımsızlığını pekiştiren en kritik konulardandır. Bunları adım adım inceleyelim.
- ➡️ Birinci Madde: Kapitülasyonların Tamamen Kaldırılması
Açıklama: Osmanlı Devleti zamanında yabancılara tanınan ekonomik ve hukuki ayrıcalıklar (kapitülasyonlar) Lozan'la birlikte sonsuza kadar kaldırıldı. Bu, Türkiye'nin ekonomik bağımsızlığını elde etmesi anlamına gelir. Artık kendi yasalarına göre ticaret yapabilecekti.
- ➡️ İkinci Madde: Düyun-ı Umumiye (Genel Borçlar) İdaresi'nin Kaldırılması ve Osmanlı Borçlarının Taksimlendirilmesi
Açıklama: Osmanlı borçları, Osmanlı'dan ayrılan devletler arasında paylaştırıldı. Türkiye, kendi payına düşen borcu taksitler halinde ödemeyi kabul etti. Bu, ülkenin maliyesi üzerindeki büyük bir yükün hafifletilmesi ve uluslararası mali kontrolün sona ermesi demekti.
- ➡️ Üçüncü Madde: Gümrük Tarifeleri Üzerindeki Kısıtlamaların Kaldırılması (5 Yıl Ertelenmesi)
Açıklama: Tam gümrük bağımsızlığı hemen sağlanamadı. 1929 yılına kadar gümrük tarifelerinde değişiklik yapılamayacağı kararlaştırıldı. Bu, genç Türkiye Cumhuriyeti için bir tavizdi. Ancak 1929'da bu süre dolunca, Türkiye kendi gümrük politikasını uygulayarak yerli sanayisini koruma imkanı buldu.
✅ Lozan Antlaşması'nın ekonomik hükümleri, Türkiye'yi mali ve ekonomik açıdan sömürgeci devletlerin etkisinden kurtararak, tam bağımsız bir ekonomi kurmasının yolunu açmıştır.
