Soru:
23 Nisan 1920'de Ankara'da açılan Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin (TBMM) aldığı ilk kararlardan ve bu kararların anlamından üç tanesini yazınız.
Çözüm:
💡 Bu soru, TBMM'nin kuruluş felsefesini ve hukuki temellerini anlamamızı sağlayan önemli kararları sormaktadır. Adım adım açıklayalım:
- ➡️ I. Adım: TBMM, olağanüstü şartlarda, milletin iradesini temsil etmek için açılmıştır. İlk günlerdeki kararları "meclisin niteliğini" belirlemiştir.
- ➡️ II. Adım: Alınan ilk ve temel kararlar (20 Ocak 1921'deki Teşkilat-ı Esasiye Kanunu'na da kaynaklık eden kararlar) şunlardır:
- 1. TBMM'nin üstünde bir güç yoktur. (Hâkimiyet kayıtsız şartsız milletindir ilkesi).
- 2. Yasama, yürütme yetkileri meclise aittir. (Meclis Hükümeti Sistemi - Güçler birliği ilkesi).
- 3. Geçici kaydıyla bir hükümet başkanı tanımak veya padişah vekili atamak doğru değildir. (Meclis, tek ve en büyük mercidir).
- ➡️ III. Adım: Bu kararların anlamı: Meclis, hem yasama hem de yürütme gücünü kendinde toplayarak savaş koşullarında hızlı karar almayı hedeflemiştir. Ayrıca, İstanbul Hükümeti'ne ve padişaha alternatif olarak milli iradeyi tek ve en yüce merci ilan etmiştir. Bu, yeni bir devlet yapılanmasının ilanıdır.
✅ Sonuç: TBMM, açıldığı günlerde aldığı bu köklü kararlarla "ulusal egemenlik" ve "milli irade" temelinde yeni bir siyasi rejimin temellerini atmıştır.
