Soru:
Lozan Barış Antlaşması'nın (1923) aşağıdaki maddelerinden hangisi, Türkiye'nin tam bağımsızlık hedefine ulaştığının en önemli kanıtıdır? Sebebiyle açıklayınız.
- A) Boğazların yönetimi için uluslararası bir komisyonun kurulması
- B) Kapitülasyonların kesin olarak kaldırılması
- C) Yunanistan'ın savaş tazminatı yerine Karaağaç'ı Türkiye'ye bırakması
- D) Batı Trakya Türklerine "azınlık" statüsü tanınması
Çözüm:
💡 Bu soru, Lozan'da elde edilen kazanımların hangisinin "tam bağımsızlık" kavramının özüne en çok dokunduğunu sorguluyor.
- ➡️ A Seçeneği: Tam bağımsızlıkla çelişir. Boğazlar üzerindeki egemenlik hakkımızı sınırlandırmıştır. (Bu kısıtlama daha sonra Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile ortadan kalkmıştır.)
- ➡️ B Seçeneği: Kapitülasyonlar, Osmanlı Devleti'nin ekonomik ve adli bağımsızlığını kemiren, yabancılara tanınan ayrıcalıklardı. Lozan'da kesin olarak kaldırılmaları, Türkiye'nin kendi topraklarında ekonomik ve hukuki kararları bağımsızca alabilmesinin, yani tam egemenlik hakkını elde etmesinin en kritik adımıdır.
- ➡️ C Seçeneği: Bu, önemli bir sembolik ve toprak kazanımıdır ancak bağımsızlığın temel prensiplerinden biri değildir.
- ➡️ D Seçeneği: Bu, uluslararası hukuk çerçevesinde komşu bir ülkedeki soydaşlarımızın statüsüyle ilgilidir, doğrudan Türkiye'nin iç işlerindeki bağımsızlığının bir göstergesi değildir.
✅ Sonuç: Doğru cevap B seçeneğidir. Çünkü kapitülasyonların kaldırılması, ülke içinde yabancı devletlerin müdahalesini sona erdirmiş, ekonomik ve hukuki bağımsızlığın önündeki en büyük engeli kaldırmıştır. Bu, "tam bağımsızlık" mücadelesinin en somut ve hayati zaferidir.
