Soru:
Uygurlar, Maniheizm'i kabul ettikten sonra bu dinin etkisiyle özgün bir yazılı kültür oluşturdular. Aşağıdaki gelişmelerden hangisi, Uygurların Maniheizm sayesinde yazılı kültür alanında kaydettikleri ilerlemelere bir örnek olarak gösterilebilir?
- A) Göktürk Alfabesi'ni kullanarak Orhun Yazıtları'nı dikmeleri
- B) Soğd Alfabesi'nden uyarladıkları Uygur Alfabesi'ni kullanarak dini ve edebi metinler çevirmeleri ve yazmaları
- C) Sözlü edebiyat geleneğinin çok güçlü olması ve destanların nesilden nesile aktarılması
- D) Hayvan üslubunu kullanarak taşınabilir sanat eserleri yapmaları
Çözüm:
💡 Soru, Maniheizm'in doğrudan bir sonucu olan ve yazılı kültür ile ilişkili olan gelişmeyi bulmamızı istiyor.
- ➡️ A seçeneği, Göktürk Devleti'ne ait bir gelişmedir ve Maniheizm'den önceye aittir.
- ➡️ C seçeneği, yazılı değil sözlü kültür geleneğini anlatır ve göçebe dönemden kalmıştır.
- ➡️ D seçeneği, sanat alanında bir gelişmedir ancak yazılı kültürle doğrudan bir bağlantısı yoktur.
- ➡️ B seçeneği ise, Maniheizm'in kutsal metinlerini okuyup çoğaltma ihtiyacından doğmuştur. Uygurlar, Soğd alfabesini alıp geliştirerek kendi yazı sistemlerini oluşturdular ve bu alfabeyle sayısız dini, edebi, hukuki metin yazdılar. Bu, tam olarak bir yazılı kültür faaliyetidir.
✅ Sonuç: Maniheizm'in yazılı kültüre en büyük katkısı, Uygur Alfabesi'nin geliştirilmesi ve yaygın şekilde kullanılmasıdır. Doğru cevap B seçeneğidir.
