Soru:
Aşağıdaki tabloda bazı kayaçlar ve bu kayaçların başkalaşım (metamorfizma) sonucu oluşturduğu yeni kayaçlar verilmiştir. Tabloda numaralandırılmış (I, II, III) eşleştirmelerden hangisi veya hangileri doğrudur?
| Ana Kayaç | Başkalaşım Kayacı |
|---|
| I. Granit | Mermer |
| II. Kumtaşı | Kuvarsit |
| III. Kiltaşı | Gnays |
Çözüm:
💡 Her bir eşleştirmeyi tek tek kontrol etmemiz gerekiyor.
- ➡️ I. Granit -> Mermer: Bu eşleştirme YANLIŞTIR. Granit, magmatik bir kayaçtır ve başkalaşımı sonucu bantlı bir dokuya sahip olan Gnays oluşur. Mermer ise kireçtaşının (kalsitten oluşan sedimanter bir kayaç) başkalaşımıyla oluşur.
- ➡️ II. Kumtaşı -> Kuvarsit: Bu eşleştirme DOĞRUDUR. Kumtaşı, esas olarak kuvars tanelerinden oluşan bir sedimanter kayaktır. Yüksek sıcaklık ve basınç altında taneler birbirine kaynayarak çok sert ve kompakt bir kayaç olan Kuvarsit'i oluşturur.
- ➡️ III. Kiltaşı -> Gnays: Bu eşleştirme YANLIŞTIR. Kiltaşı (şeyl) gibi ince taneli sedimanter kayalar, başkalaşımın derecesine bağlı olarak önce Şist, daha yüksek dereceli metamorfizmada ise Gnays olabilir. Ancak doğrudan Gnays olarak anılması genellikle hatalı kabul edilir; tipik ana kayaç Granit'tir. Bu nedenle bu eşleştirme genel kabul görmemiştir ve yanlış sayılır.
✅ Sonuç olarak, verilen eşleştirmelerden sadece II. Kumtaşı -> Kuvarsit doğrudur.
