Soru:
Orojenez (dağ oluşumu) hareketleri sırasında, esnek ve dayanıklı tabakalar kıvrılarak Antiklinal ve Senklinal adı verilen yapıları oluşturur.
Buna göre, aşağıdaki yorumlardan hangisi yanlıştır?
- A) Antiklinal, kıvrımın kubbe şeklindeki yükselti kısmıdır.
- B) Senklinal, kıvrımın çanak şeklindeki çöküntü kısmıdır.
- C) Kıvrım dağlarının yükseltisi zamanla azalabilir.
- D) Antiklinal eksenlerinde genellikle petrol yatakları bulunur.
- E) Senklinal alanlar, akarsu aşındırması sonucu zamanla yüksek birer dağ sırtına dönüşebilir.
Çözüm:
💡 Bu soruda kıvrım yapıları ve bunlarla ilgili doğru bilinen yanlış bir ifadeyi bulmamız isteniyor. Kıvrılma sonucu yükselen kısma Antiklinal, alçalan kısma ise Senklinal denir.
- ➡️ A) Doğru. Antiklinal, kıvrımın tepe noktasıdır, kubbe şeklindedir. ✅
- ➡️ B) Doğru. Senklinal, kıvrımın taban noktasıdır, çanak şeklindedir. ✅
- ➡️ C) Doğru. İç kuvvetlerle oluşan kıvrım dağları, dış kuvvetlerin (aşınma) etkisiyle zamanla yükseklik kaybeder. ✅
- ➡️ D) Doğru. Petrol, gaz gibi hafif hidrokarbonlar, geçirimsiz bir tabaka altında sıkışıp kaldığı için antiklinal kapanımlarında birikir. ✅
- ➡️ E) Yanlış. Bu ifade tersyüz olmuş arazi (inverted relief) kavramı ile karıştırılmıştır. Normalde senklinal çukur, antiklinal tepedir. Ancak antiklinal tepeler daha kolay aşındığı için zamanla çukur hale gelirken, senklinal çanaklar daha dayanıklı tabakalardan oluştuğu için aşınmaya direnir ve göreli olarak yüksek bir sırt haline gelebilir. Yani yüksek dağ sırtına dönüşen senklinal değil, antiklinalin kendisidir. Bu nedenle bu ifade yanlıştır. ❌
✅ Yanlış yorum, E seçeneğinde verilmiştir. Doğrusu: "Antiklinal alanlar, aşınma sonucu zamanla birer çukura dönüşebilir." şeklinde olmalıdır.
