Soru:
Aşağıdaki durumların hangisinde veya hangilerinde falez (yalıyar) oluşumunun daha hızlı gerçekleşmesi beklenir?
- I. Kıyının derin ve dalga enerjisinin yüksek olduğu kayalık alanlarda
- II. Kıyının sığ ve dalga enerjisinin düşük olduğu kumlu alanlarda
- III. Gelgit genliğinin yüksek olduğu, kayaçların çatlaklı yapıda olduğu kıyılarda
Cevabınızı seçip nedenlerini açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu soru, falez oluşum hızını etkileyen faktörleri anlamamızı test ediyor.
- ➡️ İlk Adım - Falez Oluşumunu Hızlandıran Faktörleri Hatırla: Falez oluşumu; yüksek dalga enerjisi, dik ve yüksek kıyılar, jeolojik olarak aşınmaya dayanıksız (gevşek, çatlaklı) kayaçlar ve yüksek gelgit genliği (dalgaların farklı seviyelerde aşındırma yapmasına olanak tanıdığı için) durumlarında hızlanır.
- ➡️ İkinci Adım - Seçenekleri Değerlendir:
- I. Seçenek: "Derin ve dalga enerjisinin yüksek olduğu kayalık alanlar". Derinlik dalgaların enerjisini kıyıya taşımasını kolaylaştırır, yüksek enerji ise aşındırmayı artırır. Kayalık yapı başlangıçta dirençli gibi görünse de, dalgalar bu sert kayaçları aşındırabilir. Bu seçenek falez oluşumu için uygundur.
- II. Seçenek: "Sığ ve dalga enerjisinin düşük olduğu kumlu alanlarda". Sığ kıyılar dalga enerjisini söndürür, düşük enerji aşındırmayı azaltır. Kumlu malzeme ise dalgalarla kolayca taşınır ve birikim şekilleri (plaj) oluşturur. Bu seçenek falez oluşumu için uygun DEĞİLDİR.
- III. Seçenek: "Gelgit genliğinin yüksek olduğu, kayaçların çatlaklı yapıda olduğu kıyılarda". Yüksek gelgit, aşındırma oyuğunun dikey olarak daha geniş bir alanda açılmasını sağlar. Çatlaklı kayaçlar ise dalga etkisiyle daha kolay parçalanır. Bu seçenek falez oluşumunu oldukça HIZLANDIRIR.
- ➡️ Üçüncü Adım - Sonuca Var: Falez oluşumunun daha hızlı gerçekleşmesi beklenen durumlar I ve III. numaralı seçeneklerdir.
✅ Doğru cevap: I ve III. Bu seçenekler, dalga aşındırmasının etkisini maksimuma çıkaran koşulları tanımlamaktadır.
