Soru:
Lale Devri'nin sonunu getiren 1730 Patrona Halil İsyanı'nın patlak vermesine yol açan temel nedenler nelerdir? Aşağıdaki listeden doğru olanları seçiniz.
- a) Yeniçerilerin maaşlarının düzenli ödenmemesi
- b) İran seferlerindeki yenilgiler ve toprak kayıpları
- c) Sadrazam Damat İbrahim Paşa ve çevresinin lüks ve savurgan yaşamı
- d) Halka yeni ve ağır vergilerin getirilmesi
- e) İstanbul'da yangın çıkaran yeni bir tulumbacı ocağının kurulması
Çözüm:
💡 Bu soruyu çözmek için Lale Devri'nin genel karakteri ve halk üzerindeki etkilerini hatırlamalıyız. İsyanın arkasında yatan sosyal ve ekonomik sebepleri düşünelim.
- ➡️ a) Yeniçerilerin maaşlarının düzenli ödenmemesi: Bu dönemde Yeniçerilerin maaşlarıyla ilgili yaygın bir sorun kaydedilmemiştir. İsyanın ana tetikleyicisi bu değildir. Yanlış.
- ➡️ b) İran seferlerindeki yenilgiler ve toprak kayıpları: Lale Devri, genel olarak bir barış dönemidir. Özellikle 1724-1727 arasında İran'a karşı kazanılan başarılar ve toprak kazanımları (örneğin Tebriz'in alınması) olmuştur. Bu nedenle bu madde isyanın temel nedeni olamaz. Yanlış.
- ➡️ c) Sadrazam Damat İbrahim Paşa ve çevresinin lüks ve savurgan yaşamı: Doğru. Lale Devri'nde saray çevresi ve yönetici sınıf, özellikle Sadrazam İbrahim Paşa, lale bahçeleri, köşkler, helva sohbetleri gibi eğlencelere ve lüks harcamalara yönelmiştir. Bu durum, halkın büyük bir kısmının yoksulluk çekmesiyle tezat oluşturmuş ve büyük bir hoşnutsuzluk kaynağı olmuştur. Doğru.
- ➡️ d) Halka yeni ve ağır vergilerin getirilmesi: Doğru. Özellikle İran savaşlarının getirdiği mali yük ve sarayın lüks harcamalarını karşılamak için halka ek vergiler yüklenmiştir. Bu durum, zaten zor durumda olan esnaf ve halk üzerinde büyük bir baskı oluşturmuştur. Doğru.
- ➡️ e) İstanbul'da yangın çıkaran yeni bir tulumbacı ocağının kurulması: Yanlış. Tam tersine, bu dönemde yeniçerilerin içinden çıkan ve yangın söndürmekle görevli "Tulumbacılar Ocağı" kurulmuştur. Bu, olumlu bir yeniliktir ve isyanın nedeni değildir. Yanlış.
✅ Sonuç olarak, doğru seçenekler c ve d seçenekleridir.
