Soru: Divan-ı Hümayun'un kaldırılması ve nazırlıkların kurulması sürecinde hangi padişah dönemi öne çıkmaktadır? Bu dönemdeki önemli gelişmeler nelerdir?
Çözüm: Divan-ı Hümayun'un kaldırılması ve nazırlıkların kurulması sürecinde, II. Mahmut dönemi (1808-1839) kritik bir rol oynamıştır. II. Mahmut, 'Gâvur Padişah' olarak da anılsa da, merkezi otoriteyi güçlendirmek amacıyla köklü reformlar yapmıştır. Bu dönemdeki önemli gelişmeler şunlardır:
- Divan'ın Etkisinin Azaltılması: II. Mahmut, Divan'ın karar alma süreçlerini sınırlayarak padişahın mutlak yetkisini pekiştirdi. Örneğin, 1826'da Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılması (Vaka-i Hayriye), geleneksel yapıları zayıflatarak reformlara zemin hazırladı.
- Nazırlıkların Kurulması: 1830'lu yıllarda, çeşitli nazırlıklar (bakanlıklar) resmen oluşturuldu. Hariciye Nazırlığı (Dışişleri), Dahiliye Nazırlığı (İçişleri) gibi bakanlıklar, devlet işlerini düzenli hale getirdi.
- İdari Yenilikler: Bu değişiklikler, Tanzimat Fermanı'nın (1839) ilanına zemin hazırlayarak, Osmanlı'nın batılı anlamda modern bir devlet yapısına geçişini hızlandırdı.
Sonuç olarak, II. Mahmut dönemi, Divan-ı Hümayun'dan nazırlık sistemine geçişin temellerinin atıldığı bir dönemdir.
