Soru:
Hünkar İskelesi Antlaşması'nın "Boğazlar Sorunu" bağlamında uluslararası alanda yarattığı en büyük tepki ne olmuştur? Bu tepkinin temel nedeni nedir?
Çözüm:
💡 Bu soru, antlaşmanın diğer büyük güçler üzerindeki etkisini ve jeopolitik dengeleri nasıl değiştirdiğini anlamayı gerektirir.
- ➡️ Birinci Adım: Antlaşmanın gizli maddelerinin (özellikle Boğazların Rus gemilerine açık, diğerlerine kapalı olması) deşifre olmasıyla, başta İngiltere ve Fransa olmak üzere Batılı devletler büyük bir tepki gösterdi.
- ➡️ İkinci Adım: Bu tepkinin temel nedeni, antlaşmanın Rusya'ya Akdeniz'e inme ve Boğazlar üzerinde fiili bir kontrol imkanı sağlamasıdır. Bu durum, İngiltere'nin Hindistan'a giden yolunun güvenliğini ve Akdeniz'deki ticari çıkarlarını tehdit ediyordu. Fransa ise bölgedeki nüfuzunun sarsılmasından endişe duydu.
- ➡️ Üçüncü Adım: Bu tepki sonucunda, Batılı devletler Osmanlı Devleti üzerinde diplomatik baskıyı artırarak, bu antlaşmanın etkisini kırmak için çalışmışlardır.
✅ Sonuç: En büyük tepki, İngiltere ve Fransa'dan gelmiştir. Temel nedeni ise, Rusya'nın Boğazlar üzerindeki bu artan nüfuzunun, "Şark Meselesi" çerçevesinde Avrupa'nın siyasi dengesini (balance of power) bozması ve bu devletlerin sömürge yollarını tehdit etmesidir.
