Soru:
Hünkar İskelesi Antlaşması, 1841 Londra Boğazlar Sözleşmesi ile nasıl ve neden geçersiz hale getirilmiştir? Bu değişikliğin Osmanlı Devleti'ne etkisi ne olmuştur?
Çözüm:
💡 Bu soru, iki antlaşma arasındaki farkı ve uluslararası hukuktaki dönüşümü anlamayı gerektirir.
- ➡️ Birinci Adım: Hünkar İskelesi Antlaşması 8 yıllıktı ve 1841'de süresi dolacaktı. İngiltere ve Fransa, Rus etkisini kırmak için bu süreyi fırsat bildi.
- ➡️ İkinci Adım: 1841'de toplanan Londra Boğazlar Sözleşmesi'ne Osmanlı Devleti, Rusya, İngiltere, Fransa, Avusturya ve Prusya katıldı. Bu yeni sözleşme ile Boğazların statüsü uluslararası bir boyut kazandı.
- ➡️ Üçüncü Adım: Hünkar İskelesi'nin aksine, 1841 Sözleşmesi'ne göre Boğazlar, barış zamanında bütün yabancı savaş gemilerine kapalı tutulacaktı. Bu, Rusya'nın özel ayrıcalığını sona erdirdi.
- ➡️ Dördüncü Adım: Osmanlı Devleti açısından bu değişim, kısa vadede Rus nüfuzundan kurtulmak anlamına gelse de, uzun vadede Boğazlar üzerindeki mutlak egemenlik hakkını uluslararası bir garantiye devretmek anlamına geliyordu. Artık Boğazlar tek bir devletin değil, tüm Avrupa'nın ortak sorumluluğundaydı.
✅ Sonuç: Hünkar İskelesi Antlaşması, 1841 Londra Boğazlar Sözleşmesi ile yerini uluslararası bir rejime bırakmıştır. Osmanlı Devleti, Rus tehdidinden kurtulmuş ancak Boğazlar üzerindeki tek taraflı karar alma yetkisini de büyük ölçüde kaybetmiştir.
