Soru:
Hünkar İskelesi Antlaşması'nın imzalanmasına yol açan temel olay nedir? Bu olayın Osmanlı-Rusya ilişkilerindeki "düşmanlıktan ittifaka" geçişteki rolünü açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu soru, antlaşmanın arka planındaki tarihsel bağlamı ve iki geleneksel rakip arasındaki ilişki dinamiğindeki ani değişimi anlamayı gerektirir.
- ➡️ Birinci Adım: Antlaşmaya giden süreçteki temel olay, Osmanlı valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın isyanıdır. Mehmet Ali Paşa, ordusuyla Kütahya'ya kadar ilerlemiş ve Osmanlı Devleti'ni zor durumda bırakmıştır.
- ➡️ İkinci Adım: Osmanlı Padişahı II. Mahmut, geleneksel düşmanı Rusya'dan yardım istemek zorunda kalmıştır. Bu, "düşmanlık"tan "ittifak"a geçişin başlangıcıdır.
- ➡️ Üçüncü Adım: Rusya, bu fırsatı değerlendirerek hem Osmanlı'yı kendi nüfuzu altına almak hem de Boğazlarda avantaj sağlamak için askeri yardım teklif etmiş ve Rus donanması İstanbul'a gelmiştir.
- ➡️ Dördüncü Adım: Bu askeri destek ve diplomatik yakınlaşmanın resmi sonucu, iki ülke arasında imzalanan Hünkar İskelesi Antlaşması olmuştur. Antlaşma, iki devlet arasında bir "savunma ittifakı" niteliği taşımaktaydı.
✅ Sonuç: Hünkar İskelesi Antlaşması'na yol açan temel olay, Mehmet Ali Paşa İsyanı'dır. Bu olay, Osmanlı Devleti'ni o kadar çıkmaza sokmuştur ki, geleneksel düşmanı Rusya ile ittifak yapmak zorunda kalmış ve bu durum Boğazlar üzerinde Rusya lehine kritik bir antlaşmanın imzalanmasıyla sonuçlanmıştır.
