Soru: Rasyonalizm ve empirizm arasındaki temel fark nedir? Her iki yaklaşımın bilgi kaynağı konusundaki görüşlerini karşılaştırınız.
Çözüm:
- Rasyonalizm ve empirizm, bilginin kaynağı konusunda zıt görüşlere sahip iki epistemolojik yaklaşımdır.
- Rasyonalizm (akılcılık): Bilginin kaynağını akıl olarak görür. Doğuştan gelen fikirler (innate ideas) vardır ve deneyden bağımsız olarak akıl yoluyla kesin bilgiye ulaşılabilir. Örneğin, matematiksel gerçekler (2+2=4) akılla bilinir. Temsilcileri: Platon, Descartes.
- Empirizm (deneycilik): Bilginin kaynağını duyu deneyimi (gözlem) olarak görür. Zihin doğuştan boş bir levha (tabula rasa) gibidir; tüm bilgiler deneyimle elde edilir. Kesin bilgi mümkün olmayabilir, çünkü duyular yanıltıcı olabilir. Temsilcileri: John Locke, David Hume.
- Karşılaştırma: Rasyonalizm aklı öne çıkarırken, empirizm deneyi vurgular. Rasyonalizm kesin bilgiye ulaşabileceğimizi savunur, empirizm ise bilgimizin sınırlı ve göreceli olabileceğini düşünür.
