Soru:
Bir öğrenci, "Sıcaklık bir türetilmiş niceliktir çünkü termometre ile ölçülür ve enerji ile ilişkilidir." demiştir. Bu öğrencinin düşüncesi doğru mudur? Nedenini açıklayınız.
Çözüm:
🤔 Bu soruda öğrencinin mantığını ve sıcaklığın fizikteki konumunu değerlendirmemiz gerekiyor.
- ➡️ 1. Adım: Temel Nicelikleri Hatırlayalım
Uluslararası Birim Sisteminde (SI) 7 temel nicelik vardır: Kütle (kg), Uzunluk (m), Zaman (s), Elektrik Akımı (A), Termodinamik Sıcaklık (K), Madde Miktarı (mol) ve Işık Şiddeti (cd).
- ➡️ 2. Adım: Sıcaklığın Konumu
Sıcaklık, bu yedi temel nicelikten biridir. Birimi Kelvin (K)'dir ve başka hiçbir niceliğe bağlı olmadan tanımlanır. Bir cismin ortalama moleküler kinetik enerjisinin bir göstergesi olması, onun tanımını değiştirmez.
- ➡️ 3. Adım: Öğrencinin Hatasını Bulma
Öğrenci, "nasıl ölçüldüğü" veya "neye bağlı olduğu" gibi yanlış kriterler kullanmıştır. Bir niceliğin temel olup olmaması, onun ölçüm aracına veya diğer niceliklerle olan fiziksel ilişkisine değil, tanımsal bağımsızlığına bağlıdır.
✅ Sonuç: Öğrencinin düşüncesi yanlıştır. Sıcaklık, SI sistemindeki 7 temel nicelikten biri olduğu için temel bir niceliktir. Enerji ise (örneğin ısı enerjisi) türetilmiş bir niceliktir.
