Soru:
Diyalektik materyalizme göre, bir toplumun kültürü, sanatı ve hukuku gibi "üstyapı" kurumları, o toplumun ekonomik temeli (altyapısı) tarafından belirlenir. Buna göre, aşağıdaki durumlardan hangisi bu ilişkiye bir kanıt olarak gösterilebilir?
- A) Sanayileşme sonrası kent yaşamının, bireycilik ve yabancılaşma temalı edebi eserlerin ortaya çıkmasına zemin hazırlaması.
- B) İnsanların özgür iradeleriyle, hiçbir maddi koşuldan etkilenmeksizin sanat eserleri üretmesi.
- C) Feodal toplumdaki din adamı sınıfının, toplumsal düzeni ilahi bir kaynağa dayandırarak meşrulaştırmaya çalışması.
- D) Hem A hem de C.
Çözüm:
💡 Diyalektik materyalizmde altyapı (ekonomik temel), üstyapıyı (kültür, hukuk, din, sanat) belirler. Üstyapı, altyapıyı meşrulaştırma ve sürdürme işlevi de görebilir.
- ➡️ A Seçeneği: Ekonomik bir dönüşüm olan sanayileşme (altyapı), sanat ve edebiyat (üstyapı) üzerinde doğrudan bir etki yaratmıştır. Bu, altyapının üstyapıyı belirlediğine dair güçlü bir örnektir.
- ➡️ B Seçeneği: Özgür irade vurgusu yapar ve maddi belirleyiciliği reddeder. Bu, diyalektik materyalizmin temel iddiasıyla çelişen idealist bir bakış açısıdır.
- ➡️ C Seçeneği: Feodal ekonominin (altyapı) bir parçası olan din adamı sınıfı, ürettiği dini ideolojilerle (üstyapı) mevcut ekonomik düzeni korumaya çalışmaktadır. Bu, üstyapının altyapıyı nasıl meşrulaştırdığını gösterir.
- ➡️ D Seçeneği: Hem A hem C seçenekleri diyalektik materyalist ilişkiyi doğru bir şekilde örneklemektedir.
✅ Doğru cevap, her iki örneğin de geçerli olduğu D seçeneğidir.
