Soru:
"Dünya, Mars, Jüpiter; Güneş'in etrafında eliptik bir yörüngede döner. Dünya, Mars, Jüpiter birer gezegendir. O halde, tüm gezegenler Güneş'in etrafında eliptik bir yörüngede döner."
Bu akıl yürütmede kullanılan yöntem aşağıdakilerden hangisidir?
Çözüm:
💡 Bu önermede, belirli gezegenlerden yola çıkılarak tüm gezegenler için genel bir kural oluşturulmaktadır.
- ➡️ Akıl yürütmenin yapısını analiz edelim: "Dünya, Mars, Jüpiter" özel varlıklardır. "Tüm gezegenler" ise genel bir kümeyi ifade eder.
- ➡️ Çıkarımın yönü: Özel olanlardan (birkaç gezegen) hareketle genel bir yargıya (tüm gezegenler) varılmaktadır.
- ➡️ Bu, tümevarım yönteminin klasik bir örneğidir. Sonuç, gözlemlenen örneklerle desteklendiği için güçlü olsa da, yeni bir gezegen keşfedildiğinde bu kuralın dışına çıkma ihtimali her zaman vardır, bu nedenle kesin değildir.
- ➡️ Eğer "Tüm gezegenler eliptik yörüngede döner. Venüs bir gezegendir. O halde Venüs de eliptik yörüngede döner." şeklinde olsaydı, bu bir tümdengelim olurdu.
✅ Verilen örnekteki akıl yürütme, özelden genele gittiği için tümevarım yöntemidir.
