Soru:
Bir şirket çalışanı, proje teslim tarihini sürekli olarak geçirmektedir. Patronu her defasında gecikmenin nedenini sorduğunda, çalışan şu açıklamaları yapmıştır:
- "Bilgisayarım çöktü, verileri kurtarmak zaman aldı."
- "Diğer departmanlar bana gerekli verileri zamanında iletmedi."
- "Ailevi sorunlarım vardı, odaklanamadım."
Ancak yapılan bir iç denetim, çalışanın iş saatlerinde kişisel sosyal medya hesaplarında uzun süre vakit geçirdiğini ve işe yeterince konsantre olmadığını göstermiştir.
Bu senaryoda, çalışanın mantığa bürüme davranışını gösteren unsurlar nelerdir? Açıklayınız.
Çözüm:
💡 Çalışanın davranışını mantığa bürüme kavramı çerçevesinde değerlendirelim.
- ➡️ Adım 1: Gerçek Nedenin Tespiti
İç denetim raporu, gecikmelerin asıl nedeninin "işe odaklanmama ve zamanı verimsiz kullanma" olduğunu ortaya koymaktadır. Bu, çalışanın kontrolü dahilinde olan ve sorumluluğunu üstlenmesi gereken bir durumdur.
- ➡️ Adım 2: Sunulan Gerekçelerin Analizi
Çalışanın sunduğu gerekçeler (teknolojik arıza, diğer departmanların hatası, ailevi sorunlar) ise genellikle dışsal, kişinin doğrudan kontrolünde olmayan ve anlayışla karşılanabilecek nedenlerdir.
- ➡️ Adım 3: Mantığa Bürümenin İşleyişi
Çalışan, gerçek nedeni (kendi tembelliği/verimsizliği) saklayıp, sorumluluğu dış faktörlere atarak kendini haklı çıkarmaya çalışmaktadır. Sunulan bahaneler, gerçek niyeti maskelemekte ve "makul" bir açıklama gibi görünmektedir.
✅ Sonuç: Çalışan, performans düşüklüğünün asıl nedenini gizlemek ve olumsuz sonuçlardan kaçınmak için mantığa bürüme stratejisini kullanmıştır. Bu, tipik bir bahanecilik örneğidir.
