Soru:
Bir öğrenci, matematik sınavından düşük not almıştır. Öğretmenine ve ailesine şu açıklamaları yapar:
- "Sınav soruları müfredat dışıydı."
- "Sınıf çok sıcaktı, düşünemiyordum."
- "Kalemim kötüydü, bu yüzden soruları doğru okuyamadım."
Oysa öğrencinin dönem boyunca derslere düzenli devam etmediği ve yeterince ders çalışmadığı bilinmektedir.
Bu örnekte öğrencinin davranışı, mantığa bürümenin hangi psikolojik işlevine örnek teşkil eder? Açıklayınız.
Çözüm:
💡 Öğrencinin verdiği tepkileri, mantığa bürümenin psikolojik boyutunu düşünerek analiz edelim.
- ➡️ Adım 1: Benlik Değerini Koruma İhtiyacı
Düşük not, öğrencinin benlik saygısını ve "yeterli bir öğrenci" imajını tehdit eder. Bu tehditle başa çıkmak için bir savunma mekanizması devreye girer.
- ➡️ Adım 2: Savunma Mekanizması Olarak Mantığa Bürüme
Öğrenci, başarısızlığın gerçek ve içsel nedeni olan "yetersiz çalışma"yı kabul etmek yerine, başarısızlığı dışsal, kontrol edemediği faktörlere bağlamaktadır. (\(Başarısızlık = Dış Faktörler\))
- ➡️ Adım 3: Psikolojik İşlevin Belirlenmesi
Bu davranışın temel psikolojik işlevi, benlik değerini korumak ve içsel çatışmadan (başarısızlık hissi ve suçluluk) kaçınmaktır. Birey, "Ben tembel değilim, sadece şartlar elverişsizdi." diyerek kendini kandırır ve psikolojik rahatlama sağlar.
✅ Sonuç olarak, bu örnekte mantığa bürüme, öğrencinin benlik algısını korumak ve başarısızlığın yarattığı olumsuz duygulardan kaçınmak için kullandığı bir savunma mekanizması işlevi görmektedir.
