Soru:
Bir siyasi partinin seçim bildirgesinde şu iki hedef yer alıyor: (A) "Vergileri, özellikle de KDV ve kurumlar vergisini, önümüzdeki yıl için en az %20 oranında düşüreceğiz." (B) "Sağlık ve eğitim bütçesini, mevcut seviyesine göre %30 oranında artıracağız, bunun için ek kaynak yaratacağız." Bu iki hedefin birbiriyle tutarlı olup olmadığını denetleyiniz.
Çözüm:
💡 Burada tutarlılık, iki hedefin aynı anda gerçekleştirilip gerçekleştirilemeyeceğine bağlıdır. Pratik tutarlılık denetlemesi yapacağız.
- ➡️ Birinci Adım - Varsayımları Belirleme: Vergi indirimi, devletin gelirlerinde azalmaya yol açar. Bütçe artışı ise devletin bu alanlara daha fazla kaynak ayırması, yani harcama yapması demektir.
- ➡️ İkinci Adım - İlişkiyi Kurma: Gelirler azalırken (A hedefi), aynı anda belirli bir harcama kaleminde büyük oranda artış (B hedefi) yapmak, bütçe açığına yol açabilir. "Ek kaynak yaratacağız" ifadesi belirsizdir ve bu çelişkiyi gidermek için somut bir plan sunulmamıştır.
- ➡️ Üçüncü Adım - Olası Çelişkiyi Sorgulama: Eğer "ek kaynak" başka bir yerden kesinti, borçlanma veya başka bir vergi artışı ile sağlanmıyorsa, bu iki hedef birbiriyle çelişir. Geliri düşürüp aynı anda büyük harcama artışı yapmak, eğer denkleştirici bir faktör yoksa, pratikte tutarsızdır.
✅ Sonuç: "Ek kaynak"ın ne olduğu belirsiz olduğu sürece, bu iki taahhüt birbiriyle pratik açıdan tutarsız görünmektedir. Somut ve inandırıcı bir finansman planı olmadan aynı anda gerçekleştirilemeleri mümkün değildir.
