Soru:
Bir market zinciri, müşteri memnuniyet anketi yapmak için, mağazaya giren her 10. müşteriye anket formu veriyor. Bu, rastgele bir örneklem midir? Nedenini açıklayın. Bu yöntemin avantajı ve olası bir dezavantajı nedir?
Çözüm:
💡 Bu soruda, belirli bir periyot (aralık) kullanılarak örneklem seçilmektedir. Buna sistematik örnekleme denir.
- ➡️ İlk adım: Sistematik örneklemede, popülasyondaki bireyler bir liste halinde sıralanır ve listeden belirli aralıklarla bireyler seçilir.
- ➡️ İkinci adım: Bu yöntem, ilk birey rastgele seçildiği sürece rastgele kabul edilir. Örneğin, "1 ile 10 arasında rastgele bir sayı seçip (mesela 3) ondan sonra her 10. müşteriyi seçmek" gerekir. Soruda ilk müşterinin nasıl seçildiği belirtilmemiştir.
- ➡️ Avantajı: Uygulaması çok kolay ve hızlıdır. Tüm müşteri listesini çıkarmaya gerek kalmaz.
- ➡️ Dezavantajı: Eğer listede periyodik bir desen (örüntü) varsa, örneklem yanlılığa neden olabilir. Örneğin, mağazaya her 10 dakikada bir turist grubu geliyorsa ve siz her 10. müşteriyi seçerseniz, örnekleminizde ya hep ya hiç turist olabilir.
✅ Sonuç: İlk seçim rastgele yapılırsa bu bir rastgele örneklem türü (sistematik) sayılır. Ancak gizli bir örüntü varsa temsil gücü düşebilir.
