Soru:
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?
- A) Bu iş yerinde işe başlayalı henüz bir yıl oldu.
- B) Bu iş yerinde işe başlayalı tam bir yıl oldu.
- C) Bu iş yerinde işe başlayalı neredeyse bir yıl oldu.
- D) Bu iş yerinde işe başlayalı bir yılı geçti.
- E) Bu iş yerinde işe başlayalı bir yıl oldu.
Çözüm:
💡 Anlatım bozukluklarından biri de "zaman" anlamı taşıyan sözcüklerin birbiriyle çelişmesidir. Cümledeki zaman ifadelerinin tutarlı olup olmadığını kontrol edelim.
- ➡️ B seçeneğini inceleyelim: "Bu iş yerinde işe başlayalı tam bir yıl oldu."
- ➡️ "-alı, -eli" eki, fiilin üzerinden belli bir süre geçtiğini belirtir ve genellikle "geçti" anlamına gelir. Örneğin, "Gidelİ iki saat oldu" denmez, "Gideli iki saat oldu" denir. Ancak bu yapıda "tam" sözcüğü kullanıldığında bir anlam çelişkisi ortaya çıkar. "-alı" eki zaten kesin ve geçmiş bir süreyi ifade eder. "Tam" sözcüğü de bu kesinliği pekiştirir gibi görünse de, "tam ... oldu" ifadesi dilde yaygın ve doğru kabul edilmez. Doğrusu "tam bir yıl geçti" olmalıdır. "Oldu" fiili ile "-alı" ekinin birlikte "tam" ile kullanımı uyumsuzdur.
✅ Sonuç olarak, B seçeneğinde "tam" sözcüğünün "-alı" eki ve "oldu" fiili ile kullanımı bir anlatım bozukluğuna neden olmaktadır. Doğru ifade "işe başlayalı bir yıl geçti" şeklinde olmalıdır.
