Soru:
"Vaka-i Hayriye"nin (Yeniçeri Ocağı'nın Kaldırılması) aşağıdaki sonuçlarından hangisi, Osmanlı modernleşmesi üzerinde diğerlerine göre daha dolaylı bir etki yaratmıştır?
- A) Asakir-i Mansure-i Muhammediye ordusunun kurulması
- B) II. Mahmut'un "Gavur Padişah" olarak anılması
- C) Yeniçerilerin desteğindeki Bektaşi tarikatının yasaklanması
- D) Islahatların önündeki en büyük engelin kalkması
- E) Padişah otoritesinin mutlak anlamda güçlenmesi
Çözüm:
💡 Bu soru, sonuçların etki derecesini ve "dolaylılık" kavramını analiz etmemizi istiyor.
- ➡️ İlk adım, doğrudan sonuçları belirlemektir. Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılması, doğrudan yeni bir ordunun kurulmasına (A), padişah otoritesinin güçlenmesine (E) ve ıslahatların önündeki engelin kalkmasına (D) yol açmıştır. Bunlar olayın hemen ardından gelen somut çıktılardır.
- ➡️ İkinci adım, Bektaşilik ile Yeniçeriler arasındaki tarihi bağı hatırlamaktır. Yeniçeriler Bektaşi tarikatına bağlıydı. Ocağın kaldırılmasıyla, devlet bu güçlü dini-siyasi muhalefet odağını da bertaraf etmek için Bektaşi tekkelerini kapattı ve tarikatı yasakladı (C).
- ➡️ Üçüncü adım, bu yasağın etkisini değerlendirmektir. Bu, askeri bir ıslahattan ziyade, sosyo-kültürel ve dini alanda gerçekleşen bir sonuçtur. Modernleşme sürecini doğrudan askeri veya idari alanda değil, toplumsal yapıyı ve dini dengeleri değiştirerek dolaylı olarak etkilemiştir.
✅ Doğru cevap, diğer askeri ve siyasi sonuçlara kıyasla daha dolaylı bir sosyal etkiye sahip olan C şıkkıdır.
