Soru:
Lozan Barış Antlaşması'nda, "Türkiye'deki azınlıklar" meselesi nasıl bir çözüme bağlanmıştır? Aşağıdaki ifadelerden hangisi bu çözümü doğru şekilde yansıtmaktadır?
- A) Azınlıklara, bulundukları bölgelerde özerklik tanınmıştır.
- B) Tüm azınlıklar, mübadele (değişim) kapsamında Yunanistan'a gönderilmiştir.
- C) Türk uyruklu olarak kabul edilmişler ve sadece Müslüman olmayan azınlıklara belirli (bazı) haklar verilmiştir.
- D) Azınlık hakları, Birleşmiş Milletler Güvencesi'ne bırakılmıştır.
Çözüm:
💡 Bu soru, Lozan'daki azınlık rejiminin temel prensiplerini anlamamızı gerektiriyor. Şıkları tek tek ele alalım.
- ➡️ A Şıkkı: Yanlış. Lozan Antlaşması, azınlıklara hiçbir şekilde özerklik tanımamıştır. Tam aksine, "ülkenin bölünmez bütünlüğü" prensibi benimsenmiştir.
- ➡️ B Şıkkı: Yanlış. Mübadele (nüfus değişimi) yalnızca Türkiye'deki Rumlar ile Yunanistan'daki Türkler arasında gerçekleşmiştir. İstanbul'daki Rumlar ve Batı Trakya'daki Türkler bu mübadeleden muaf tutulmuştur. Tüm azınlıklar kastedilmez.
- ➡️ C Şıkkı: Doğru. Lozan'da "azınlık" tanımı Müslüman olmayanlar (Rum, Ermeni, Yahudi vatandaşlar) için yapılmıştır. Bu vatandaşlarımız, Türk uyruklu kabul edilmiş ve kendi dillerinde eğitim, dini özgürlük gibi belirli medeni ve siyasi haklardan yararlanma hakkına sahip olmuşlardır.
- ➡️ D Şıkkı: Yanlış. 1923'te Birleşmiş Milletler henüz kurulmamıştı. Azınlık hakları, antlaşmanın tarafı olan devletlerin garantisi altındaydı.
✅ Doğru cevap, azınlıkların Türk vatandaşı sayıldığını ve sadece gayrimüslimlere bazı özel haklar tanındığını ifade eden C şıkkı'dır.
