Çözümlü Örnek 1
Soru:
Türkiye'de heyelan riskinin en yüksek olduğu bölgelerden biri olan Doğu Karadeniz'de bu durumun temel nedenleri arasında aşağıdakilerden hangisi en az etkilidir?
- A) Eğimli arazi yapısı
- B) Yağış rejiminin düzensiz olması
- C) Toprakların killi ve suya doygun hale gelmesi
- D) Yamaçlarda yapılan yanlış insan faaliyetleri (yol çalışmaları, yapılaşma)
- E) Bitki örtüsünün tahribi
Çözüm:
💡 Heyelan (toprak kayması), toprak ve tabakanın yerçekimi etkisiyle aşağıya doğru hareketidir. Doğu Karadeniz Bölümü, heyelan için çok uygun koşullara sahiptir. Seçenekleri tek tek inceleyelim:
- ➡️ A) Eğimli arazi yapısı: Bölgenin en belirgin özelliğidir ve heyelanı doğrudan tetikleyen bir faktördür. Etkilidir.
- ➡️ B) Yağış rejiminin düzensiz olması: Doğu Karadeniz'de yağış rejimi düzensiz değil, aksine her mevsime düzenli dağılmıştır. Bu nedenle heyelan oluşumunda en az etkili faktör budur. Heyelan için asıl önemli olan yağışın şiddeti ve miktarıdır, rejimin düzensizliği değil.
- ➡️ C) Toprakların killi ve suya doygun hale gelmesi: Killi topraklar suyu tutar, ağırlaşır ve kaygan zemin oluşturur. Bu da heyelan riskini büyük ölçüde artırır. Etkilidir.
- ➡️ D) Yamaçlarda yapılan yanlış insan faaliyetleri: Yol kazıları, yapılaşma gibi faaliyetler yamaç dengesini bozar. Etkilidir.
- ➡️ E) Bitki örtüsünün tahribi: Bitki kökleri toprağı tutar. Tahrip edilmesi heyelan riskini artırır. Etkilidir.
✅ Sonuç olarak, Doğu Karadeniz'de yağış rejimi düzenli olduğu için "yağış rejiminin düzensiz olması" heyelan riski üzerinde en az etkiye sahiptir. Doğru cevap B seçeneğidir.
