Soru:
OHAL süresince temel hak ve hürriyetlerin kullanımına ilişkin aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
- A) Milletlerarası hukuktan doğan yükümlülükler ihlal edilemez.
- B) Savaş, çok yakın savaş tehdidi ve terör ilanları dışında kişilerin yaşam hakkına dokunulamaz.
- C) Suç ve cezalara ilişkin geçmişe yürüme yasağı (kanunsuz suç ve ceza olmaz ilkesi) askıya alınabilir.
- D) Kişinin maddi ve manevi varlığının bütünlüğüne dokunulamaz; kimseye işkence ve eziyet yapılamaz.
Çözüm:
💡 Bu soru, OHAL'de dahi sınırlandırılamayan veya durdurulamayan çekirdek haklar konusunu test etmektedir. Anayasa'nın 15. maddesi (Temel Hak ve Hürriyetlerin Kullanılmasının Durdurulması) bu konunun temel dayanağıdır.
- ➡️ Anayasa Madde 15: "Savaş, seferberlik, sıkıyönetim veya olağanüstü hallerde dahi... savaş hukukuna uygun fiiller sonucu meydana gelen ölümler dışında kişinin yaşama hakkına, maddi ve manevi varlığının bütünlüğüne dokunulamaz; kimse din, vicdan, düşünce ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamaz ve bunlardan dolayı suçlanamaz; suç ve cezalar geçmişe yürütülemez..."
- ➡️ A Şıkkı: Doğrudur. Milletlerarası hukuktan doğan yükümlülükler (örneğin, insan hakları sözleşmeleri) ihlal edilemez.
- ➡️ B Şıkkı: Doğrudur. Yaşam hakkı, savaş hukukuna uygun fiiller dışında dokunulamaz bir haktır.
- ➡️ C Şıkkı: YANLIŞTIR. Anayasa'nın 15. maddesi açıkça, hiçbir durumda suç ve cezaların geçmişe yürütülemeyeceğini (kanunsuz suç ve ceza olmaz ilkesi) hükme bağlamıştır. Bu ilke OHAL'de dahi askıya alınamaz.
- ➡️ D Şıkkı: Doğrudur. İşkence ve eziyet yasağı mutlaktır ve hiçbir koşulda istisnası yoktur.
✅ Yanlış ifade, Anayasa tarafından mutlak koruma altına alınmış olan C şıkkındaki "geçmişe yürüme yasağının askıya alınabileceği" iddiasıdır.
