Soru:
OHAL kapsamında çıkarılan bir Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
- A) Bu kararnameler, kanun gücündedir.
- B) Kararname ile temel hak ve hürriyetler ancak "durumun gerektirdiği ölçüde" sınırlanabilir.
- C) Kararname, Anayasa'nın 15. maddesindeki savaş hali düzenlemeleri çerçevesinde, bazı hakların kullanılmasının durdurulmasına ilişkin hükümler içerebilir.
- D) Kararname, TBMM tarafından aynen veya değiştirilerek onaylanır.
- E) Kararname, milletlerarası hukuktan doğan yükümlülükleri askıya alabilir.
Çözüm:
💡 Bu soru, OHAL rejiminde çıkarılan Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin niteliği ve sınırları hakkındadır. Anayasa'nın 121. maddesi ve temel hak sınırlamalarına ilişkin 15. madde kritik öneme sahiptir.
- ➡️ 1. Adım: A seçeneği doğrudur. Anayasa'nın 121. maddesine göre, OHAL süresince çıkarılan Cumhurbaşkanlığı kararnameleri kanun gücündedir.
- ➡️ 2. Adım: B seçeneği doğrudur. Aynı madde, bu sınırlamanın "olağanüstü halin gerekli kıldığı konularda" ve "durumun gerektirdiği ölçüde" olmasını şart koşar.
- ➡️ 3. Adım: C seçeneği doğrudur. Anayasa'nın 15. maddesi, olağanüstü hallerde dahi sınırlanamayacak/süresi durdurulamayacak çekirdek hakları (yaşam hakkı, maddi ve manevi varlığın bütünlüğü vb.) sayar. OHAL kararnameleri bu çekirdek haklara dokunamaz. Bu nedenle "herhangi bir hakkın kullanılması durdurulabilir" denemez, sınır vardır.
- ➡️ 4. Adım: D seçeneği doğrudur. TBMM, kararnameleri onaylayabilir veya değiştirerek onaylayabilir.
- ➡️ 5. Adım: E seçeneği yanlıştır. Anayasa'nın 15. maddesine göre, olağanüstü hallerde dahi milletlerarası hukuktan doğan yükümlülükler ihlal edilemez. Bu yükümlülükler askıya alınamaz.
✅ Bu nedenle, "söylenemez" ifadesiyle sorulan yanlış seçenek, milletlerarası yükümlülükleri askıya alabileceğini iddia eden E şıkkıdır.
