Soru:
Bir öğretmen, ders sırasında beklenmedik bir şekilde yüksek sesle "Ateş!" diye bağırır. Sınıftaki öğrenciler irkilerek yerlerinden sıçrar. Bu durumda "Ateş!" sözü ve öğrencilerin irkilme tepkisi için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
- A) "Ateş!" koşullu uyarıcı, irkilme ise koşullu tepkidir.
- B) "Ateş!" koşulsuz uyarıcı, irkilme ise koşulsuz tepkidir.
- C) "Ateş!" nötr uyarıcı, irkilme ise koşulsuz tepkidir.
- D) "Ateş!" koşullu uyarıcı, irkilme ise koşulsuz tepkidir.
- E) "Ateş!" koşulsuz uyarıcı, irkilme ise koşullu tepkidir.
Çözüm:
💡 Bu soruyu çözmek için koşulsuz uyarıcı ve koşulsuz tepki kavramlarını iyi anlamalıyız. Koşulsuz uyarıcı, doğuştan gelen, öğrenilmemiş ve otomatik olarak tepki oluşturan uyarıcılardır.
- ➡️ İlk adım: "Ateş!" sözünün doğal ve öğrenilmemiş bir tepkiye neden olup olmadığını düşünelim. Ani ve yüksek ses, organizma için doğuştan gelen bir korku/irkilme tepkisi oluşturabilir.
- ➡️ İkinci adım: Burada "Ateş!" sözü, yüksek ses tonu ve ani ortaya çıkışıyla birlikte düşünüldüğünde, öğrencilerde herhangi bir öğrenme olmaksızın irkilme tepkisini otomatik olarak ortaya çıkarmıştır.
- ➡️ Üçüncü adım: Dolayısıyla, ani ve yüksek ses (ateş bağırışı) koşulsuz uyarıcı, buna verilen irkilme tepkisi ise koşulsuz tepkidir.
✅ Sonuç: Doğru cevap, "Ateş!" koşulsuz uyarıcı, irkilme ise koşulsuz tepkidir şıkkıdır. Cevap B seçeneğidir.
